22 czerwca 2022 / Hematologia – poznaj choroby krwi

Hematoonkologia a ciąża

Pacjentka w ciąży ze współistniejącym nowotworem jest wyzwaniem dla wielodyscyplinarnego zespołu medycznego. Potęgowane jest ono dylematami etycznymi, moralnymi, religijnymi, które mają wpływ na psychikę ciężarnej. Stan zdrowia noworodka zależy od agresywności nowotworu u matki, zasto­sowanej terapii, powikłań (niedożywienie, in­fekcje, niedokrwistość, małopłytkowość) oraz wymaga nadzoru neonatologów.

Hematoonkologia a ciąża

Optymalny czas na planowanie ciąży u chorych onkologicznych to 2 lata od zakończonej tera­pii. W tych przypadkach to okres utrzymywania się remisji molekularnej, ciągłej obserwacji z monitorowaniem ewentualnego nawrotu. Białaczki w ciąży występują z częstością 1/75-100 tysięcy ciąż. Najliczniejszą grupę stanowią ostre białaczki szpikowe, rzadziej rozpoznaje­my ostrą białaczkę limfoblastyczną i przewlekłą białaczkę szpikową. Nadpłytkowość samoistna jest najczęstsza wśród przewlekłych zespołów mieloproliferacyjnych. Większość pacjentek onkologicznych zgłasza niespecyficzne dole­gliwości i objawy (zmęczenie, niewielkie bóle, duszność), które spotykamy w fizjologicznej ciąży. W przypadku nieprawidłowości w morfo­logii ciężarna kierowana jest pilnie do hemato­loga, a przy np. powiększonych węzłach chłon­nych do onkologa.

Diagnostyka hematologiczna ciężarnych nie różni się istotnie od badań prowadzonych u ko­biet niebędących w ciąży. Konieczne są nieza­leżnie od wieku ciąży: panel badań krwi, badania genetyczne, biopsja szpiku lub trepanobiopsja, pobranie do badania węzłów chłonnych. W lo­kalizacjach takich jak jama brzuszna czy klatka piersiowa materiał pobieramy po organoge­nezie (po 14 tygodniu). Badania obrazowe, jak PET/CT, są przeciwwskazane, inne jak rentgen klatki piersiowej wymagają zachowania dodat­kowych zaleceń, a pozostałe, np. rezonans ma­gnetyczny, są rekomendowane.

Współpraca z chorą jest wymagana na każdym etapie diagnostyki i leczenia. W przypadku, gdy kobieta zajdzie w ciążę w trakcie wdro­żonej terapii, wymagane są zmiany: schema­tu postępowania leczniczego, metod terapii, a głównie stosowanych leków. Niejednokrotnie terapia musi być przerwana, a leki – dostoso­wane do wieku ciąży, stanu łożyska i bezpiecz­ne dla płodu. Często w przypadku białaczek konieczne jest podjęcie decyzji o pilnym lecze­niu i utrzymaniu ciąży w okresie, kiedy więk­szość leków niezbędnych dla zdrowia matki jest niebezpieczna dla płodu. Priorytetami są: uszanowanie zdania chorej i prawidłowy dobór leków z minimalizacją ryzyka dla obojga. Ciężarną należy poinformować o możliwościach zahamowania wzrostu i rozwoju płodu, poro­nień, porodów niewczesnych czy przedwcze­snych oraz ryzyku wad rozwojowych, starzenia się łożyska i powikłań z tym związanych.

Te­rapia zależy od rodzaju nowotworu – nie ma złotego standardu, jednego schematu postę­powania. Wszystkie leki cytostatyczne muszą być starannie dobrane, a prowadzenie leczenia ambulatoryjnego lub szpitalnego zależy od wybra­nego schematu. Wdrożenie leczenia onkolo­gicznego u ciężarnej nie pogarsza jej rokowa­nia. Ryzyko dla dziecka minimalizują: terapia po organogenezie – szczególnie w drugiej połowie ciąży, prawidłowy dobór leków, mo­nitorowanie rozwoju płodu, zakończenie le­czenia około 3 tygodnie przed planowanym rozwiązaniem. Najgroźniejszymi dla dzieci są późne powikłania kardiologiczne i wtórne nowotwory. Ciąże rozwiązywane są po 36. ty­godniu, aby umożliwić lepszy rozwój dziecka. W większości przypadków nie należy wcześniej rozwiązywać ciąży, wskazania hematologiczne są tu ograniczone.

Schemat porodu (natural­ny czy cięcie cesarskie) leży w gestii położni­ków. Po porodzie prowadzone jest u pacjentki standardowe leczenie hematoonkologiczne, a problem karmienia piersią to indywidualne rozwiązania. Koniecznie należy zbadać łożysko oraz krew pępowi­nową.

Informacje i pomoc:


Lek. Elżbieta Wojciechowska-Lampka, Specjalista onkolog, asystent w Narodowym Instytucie Onkologii Państwowym Instytucie Badawczym w Warszawie, członek INCIP i Zarządu ABCIP International

Dr n. med. Izabella Kopeć, Hematolog, specjalista chorób wewnętrznych, Kierownik Poradni Hematologicznej dla Kobiet w Ciąży przy Instytucie Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie, członek ABCIP

Artykuł pochodzi z kampanii „Hematologia – poznaj choroby krwi” przygotowanej przez Warsaw Press, a której partnerem medialnym jest portal Hematoonkologia.pl. Całość materiałów znajdą Państwo na warsawpress.com.

Podobne artykuły