1. Badania konieczne do postawienia rozpoznania choroby
Pierwszym etapem diagnostyki jest pobranie zmiany podejrzanej o proces nowotworowy i wykonanie badanie histopatologicznego, koniecznego do rozpoznania choroby.
Badanie histopatologiczne - jeśli u chorego stwierdza się zmianę, która jest podejrzewana o proces nowotworowy (np. powiększony węzeł chłonny), chory jest kierowany do usunięcia takiej zmiany, a uzyskany materiał jest potem badany przez patomorfologa. W ogromnej większości przypadków usunięcia tej zmiany dokonuje chirurg, ponieważ zapewnia to pobranie na tyle dużej próbki, aby można było bezpiecznie postawić rozpoznanie. O rozległości takiego zabiegu decyduje to, gdzie zlokalizowana jest zmiana. Jeśli mamy do czynienia z powiększonym węzłem chłonnym powierzchownym (np. szyjnym lub pachowym) zabieg taki jest stosunkowo prosty. Wykonuje się go w kilkanaście minut w znieczuleniu miejscowym. Jeśli zmiana położona jest np. w klatce piersiowej, chory musi się liczyć z nieco bardziej inwazyjnym zabiegiem. Uzyskany materiał badany jest przez patomorfologa, który nie tylko ogląda go pod mikroskopem, ale również wykonuje specjalne barwienia, konieczne do bliższego ustalenia typu chłoniaka. Z tego względu badanie takie może być przeprowadzone jedynie w większych ośrodkach, dysponujących odpowiednim zapleczem. Często zdarza się, że zabieg chirurgiczny jest wykonywany w mniejszym szpitalu, a materiał jest odsyłany do specjalistycznego ośrodka, celem postawienia precyzyjnej diagnozy.
2. Badania oceniające stopień zaawansowania choroby
Po uzyskaniu potwierdzenia histopatologicznego chłoniaka konieczne jest ustalenie, jak bardzo choroba jest zaawansowana.
Badanie PET/CT – obecne światowe wytyczne zalecają to badanie jako podstawowe do oceny stopnia zaawansowania choroby. Badanie to jest nowoczesną odmianą tomografii komputerowej. W pierwszym etapie chory ma wykonywaną typową tomografię komputerową. W dalszej kolejności chory otrzymuje dożylnie specjalną substancję (znacznik) i badanie powtarza się po kilkudziesięciu minutach. Podawany znacznik gromadzi się w miejscach, które mają tak zwaną dużą aktywność metaboliczną (np. w tkance nowotworowej). Przewaga PET nad typową tomografią komputerową polega na tym, że wskazuje, czy nieprawidłowe zmiany (np. powiększone węzły chłonne) są zajęte przez proces nowotworowy, czyli czy gromadzi się w nich znacznik, czy też są to zmiany nieaktywne (np. pozostałość po przebytym kiedyś procesie zapalnym). W ostatnich latach w Polsce zakupiono wiele urządzeń do wykonywania tego badania i jego dostępność znacząco się poprawiła.
Tomografia komputerowa – wykonywana w przypadku braku dostępności PET, jej wadą jest to, że trudno odróżnić, czy nieprawidłowe struktury stwierdzane w badaniu są zajęte przez proces nowotworowy.
Rezonans magnetyczny – wykonywany przypadku podejrzenia zmian w ośrodkowym układzie nerwowym, czyli w mózgu i rdzeniu kręgowym - są to bardzo rzadkie przypadki.
Trepanobiopsja – pobranie fragmentu kości ze szpikiem kostnym. Badanie wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Polega na wbiciu w kość biodrową grubej igły, a następnie jej wyjęciu – w środku igły znajduje się fragment kości ze szpikiem. Choć brzmi to nieprzyjemnie, badanie to nie jest szczególnie inwazyjne, trwa kilka minut, a powikłania po nim występują bardzo rzadko. Jego celem jest stwierdzenie, czy doszło do naciekania szpiku kostnego przez chłoniaka. Do niedawna badanie to było wykonywane standardowo u każdego chorego – według najnowszych wytycznych można zrezygnować z tego badania u chorych, u których wykonano PET/CT.
3. Badanie wykonywane przed włączeniem chemioterapii
Są to badania wykonywane w celu określenia ogólnego stanu chorego i wydolności jego narządów wewnętrznych, aby dobrze dopasować chemioterapię i w miarę możliwości uniknąć jej powikłań.
Echo serca – wykonywane u każdego chorego, ponieważ w chemioterapii podaje się leki, które są potencjalnie toksyczne dla serca.
Podstawowe badania laboratoryjne – morfologia krwi i OB, badania biochemiczne z parametrami, oceniającymi wydolność nerek i wątroby (m.in. kreatynina, mocznik, AST, ALT, bilirubina), badania układu krzepnięcia.
Badania wirusologiczne – przede wszystkim w kierunku wirusowych zapaleń wątroby B i C (HBV i HCV) oraz HIV.
Ponadto czasami wykonuje się również badania laryngologiczne i stomatologiczne, żeby wykluczyć ogniska infekcji oraz badania czynnościowe płuc (spirometria), gdyż jeden z leków stosowanych w chemioterapii może uszkadzać płuca.