This image was originally published in ASH Image Bank. Peter Maslak. Follicular lymphoma-bone marrow biopsy - 3. ASH Image Bank. 2011; #00001031. © the American Society of Hematology.
Chłoniak grudkowy (z ang. skrót FL) występuje w Polsce dość rzadko. Głównym objawem choroby są powiększone węzły chłonne. Podobnie jak w innych chłoniakach, węzły te są dość duże (mają powyżej 2 cm), są niebolesne, a skóra nad nimi nie jest zaczerwieniona. Choroba może też zajmować śledzionę, powodując jej powiększenie oraz prowadzić do powiększenia migdałków. Czasami zdarza się, że chłoniak ten zajmuje też inne narządy.
Chłoniak grudkowy należy do tak zwanych chłoniaków indolentnych, czyli powoli postępujących. Choroba zaczyna się najczęściej w jednym węźle chłonnym, powoduje jego stopniowe powiększanie się i z czasem zaczyna dawać przerzuty do innych węzłów chłonnych, a w późniejszej fazie także do szpiku. Może to powodować zmniejszoną ilość krwinek czerwonych (niedokrwistość), i/lub płytek krwi, a także zmniejszoną lub znacznie zwiększoną ilość białych krwinek. Ponieważ proces ten jest bardzo powolny i daje mało dolegliwości, dlatego w 2/3 przypadków choroba jest rozpoznawana dopiero w stadiach zaawansowanych. Nierzadko zdarza się, że choroba jest rozpoznana dopiero, gdy węzły chłonne osiągają rozmiary kilkunastu centymetrów. Czasem przyczyną rozpoznania może być płyn w jamie opłucnej, typowy dla choroby zaawansowanej i związana z nim znaczna duszność.
Dodatkowo chorzy mogą odczuwać tak zwane objawy ogólne, jednak w przypadku tego chłoniaka zdarza się to rzadko. Objawy ogólne to:
- nocne poty,
- gorączki powyżej 38 st. C utrzymujące się ponad 2 tygodnie nie związane z toczącą się infekcją,
- spadek masy ciała powyżej 10% w ciągu ostatnich 6 miesięcy.
W przebiegu chłoniaka grudkowego może również wystąpić zmian jego charakteru na bardziej agresywną chorobę (typowo chłoniak grudkowy transformuje, czyli przechodzi w chłoniaka DLBCL), wówczas obserwuje się szybsze powiększanie węzłów chłonnych, częściej również występują objawy ogólne.
W chłoniaku grudkowym wyróżnia się 4 stopnie zaawansowania choroby. W pewnym uproszczeniu można to przedstawić następująco:
- I stopień – zajęta pojedyncza grupa węzłów chłonnych (do których zalicza się także śledzionę i migdałki),
- II stopień – zajęte dwie lub więcej grup węzłów chłonnych po tej samej stronie przepony (czyli np. zajęte węzły chłonne szyjne i pachowe),
- III stopień – zajęte węzły chłonne po obu stronach przepony (czyli np. zajęte węzły chłonne szyjne i pachwinowe),
- IV stopień (najbardziej zaawansowany) – zajęte węzły chłonne oraz narząd pozawęzłowy – najczęściej szpik kostny.
Przez długi czas uważano, że chłoniak grudkowy jest chorobą nieuleczalną. Obecnie wiadomo, że chłoniak grudkowy może być całkowicie wyleczony, jeśli jest rozpoznany w I lub II stadium choroby. Chłoniak w III lub IV stadium (określany jako choroba zaawansowana) jest nieuleczalny, jednak należy tu podkreślić, że jest to choroba najczęściej przebiegająca dość łagodnie i powoli, dlatego średnia długość życia chorych wynosi kilkanaście lat. Typowy przebieg tego schorzenia to występujące na przemian okresy progresji choroby, kiedy chory otrzymuje chemioterapię, oraz okresy remisji trwające zazwyczaj kilkanaście miesięcy/kilka lat, w czasie których można prowadzić normalne życie. Warto również dodać, że trwają liczne prace badawcze nad nowymi lekami, których wyniki są bardzo obiecujące. Możliwe więc, że za kilka/kilkanaście lat zastosowanie nowych leków pozwoli na dalsze wydłużanie życia chorych, tak, że choroba ta będzie przypominała bardziej chorobę przewlekłą, z którą można prowadzić normalne życie – jak na przykład nadciśnienie tętnicze.