Kto może zachorować na PBL?
PBL jest najbardziej powszechnym typem białaczki. Pojawia się u 3 osób na 100 000 każdego roku. Większość przypadków dotyczy osób po 60. roku życia i rzadko występuje u osób poniżej 40. roku życia. Prawie dwa razy częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet.
Co powoduje PBL?
Białaczka zostaje zapoczątkowana przez jedną nieprawidłową komórkę. Wydaje się, że pewne geny kontrolujące podziały komórek tracą swoją funkcję, przez co komórki nieprawidłowe zaczynają się namnażać poza kontrolą i rozwija się białaczka. Nie wiadomo dokładnie, co powoduje te zmiany, jednak w niektórych przypadkach z rozwinięciem się choroby mogą być związane pewne predyspozycje genetyczne.
Czemu zachorowałam/em na tę chorobę?
Niestety, tego nie wiadomo. Nie udowodniono związku ze stylem życia, wykonywaniem określonej pracy. Udowodniono jedynie niewielką tendencję genetyczną, tzn. dzieci osób chorych chorują nieco częściej niż ludzie bez choroby w rodzinie.
Czy moje dzieci też zachorują na te chorobę?
Raczej nie. Udowodniono, że choroba częściej występuję u osób, które miały tę chorobę w rodzinie, jednak w takim przypadku szansa na zachorowanie to wciąż zaledwie kilka procent.
Czemu nie jestem leczony?
Sytuacja, w której chory słyszy rozpoznanie białaczki i zarazem to, że nie będzie obecnie leczony, zawsze budzi jego największy niepokój. Jednak postępowanie takie jest głęboko uzasadnione. Wynika to z charakteru tej choroby. U części ludzi choroba będzie przebiegała tak powoli, że być może w ogóle nie będą wymagali leczenia. Z kolei wiadomo z licznych badań, że przedwczesne włączenie leczenia przy braku objawów choroby, nie przynosi chorym żadnej korzyści, naraża ich jedynie na działanie niepożądane chemioterapii. Dlatego grupy ekspertów ustaliły określone kryteria (patrz rozdział: Leczenie), kiedy takie leczenie jest sens włączyć.
Kiedy lekarz zacznie leczenie?
Leczenie rozpoczyna się, gdy pojawiają się pierwsze objawy lub badania krwi pokazują, że choroba zaczyna się szybciej rozwijać.
Ważne jest, aby się regularnie badać, aby sprawdzić, czy choroba nie rozwinęła się i nie przeszła do kolejnego stadium zaawansowania, kiedy to należy podjąć leczenie.
Oznaki pogorszenia choroby to:
- utrata masy ciała o więcej niż 10%,
- uczucie przewlekłego zmęczenia uniemożliwiające normalne funkcjonowanie,
- gorączka niezwiązana z infekcją,
- nocne pocenie,
- małopłytkowość i niedokrwistość wynikająca z zajęcia szpiku przez chorobę,
- niedokrwistość i małopłytkowość autoimmunologiczna nie odpowiadająca na leczenie sterydami,
- postępujące powiększenie śledziony (splenomegalia),
- znaczne i postępujące powiększenie węzłów chłonnych,
- wzrost liczby limfocytów o więcej niż 50% w ciągu 2 miesięcy lub podwojenie ich liczby w czasie krótszym niż 6 miesięcy.
Jak często powinno się wykonywać badania kontrolne?
O tym za każdym razem decyduje lekarz. Z reguły początkowo wizyty odbywają się co trzy miesiące. Jeśli stan chorego w ciągu kolejnych wizyt pozostaje stabilny, wizyty mogą odbywać się rzadziej.
Czy mogę coś zrobić, aby uniknąć progresji choroby?
Niestety nie mamy wpływu na to, czy choroba będzie postępować szybko czy wolno. Warto natomiast dbać o siebie, czyli prowadzić zdrowy tryb życia (dieta oparta na powszechnie znanych zasadach zdrowego żywienia, regularna aktywność fizyczna) oraz przestrzegać zaleceń lekarskich w przypadku występowania innych chorób. Utrzymanie ciała w dobrej kondycji pozwoli lekarzowi zastosować silniejszą, czyli też bardziej skuteczną chemioterapię, a pacjentowi łatwiej będzie przebyć leczenie. Warto też poddać się szczepieniom ochronnym (przeciwko pneumokokom i grypie), co uchroni chorego przed częstym powikłaniem choroby, czyli nawracającymi infekcjami.
Jak przebiega leczenie?
O tym, jakie leczenie będzie zastosowane decyduje oczywiście lekarz. W doborze właściwej chemioterapii największe znaczenie ma wiek i stan ogólny chorego. Szczegółowe informacje na temat poszczególnych leków przedstawiono w rozdziale Leczenie. Chemioterapia może być zarówno w formie dożylnej, jak i w postaci tabletek. Leczenie doustne odbywa się na ogół ambulatoryjnie, czyli poprzez poradnię hematologiczną. W przypadku leków dożylnych muszą one być podawane na oddziale szpitalnym. Z reguły pobyty takie są krótkie, do 3 dni, po podaniu leczenia chory wychodzi do domu. Ogólnie chemioterapia stosowana w tej chorobie znoszona jest dość dobrze. Najczęściej chory pomiędzy poszczególnymi cyklami może normalnie funkcjonować. Najczęstszymi powikłaniami są spadki białych i czerwonych krwinek lub płytek krwi. Z tego powodu zlecane są kontrolne badania morfologii kilka dni po zastosowaniu chemioterapii.
Co się dzieje po zakończeniu leczenia?
Jeśli leczenie przyniesie zamierzone efekty, czyli chory uzyska ustąpienie objawów choroby, będzie on dalej poddany obserwacji. Leczenie będzie ponownie włączone w przypadku nawrotu objawów choroby.
Jakie jest rokowanie choroby?
Ogólnie rokowanie choroby nie jest najgorsze, chociaż indywidualnie zmienne. Istnieje grupa chorych, która nigdy nie będzie wymagała leczenia, a przeżycie będzie porównywalne z osobami zdrowymi w tej samej grupie wiekowej. Pewna część chorych będzie wymagała leczenia w przyszłości. U niektórych osób choroba będzie jednak bardzo szybko postępowała i w takich przypadkach rokowanie nie jest najlepsze.
