Ból przebijający najczęściej występuje napadowo i nieregularnie kilka razy na dobę. Cechuje się bardzo szybkim, kilkuminutowym czasem narastania, bardzo dużym natężeniem przekraczającym znacznie natężenie bólu podstawowego oraz krótkim czasem trwania – średnio do 1 godziny. Może on pojawić się nagle bez konkretnej przyczyny, lub być wywołany codziennymi czynnościami takimi jak: wysiłek fizyczny (wstawanie z łóżka, ubieranie się); kaszel, kichanie; czynności fizjologiczne; zabiegi pielęgnacyjne, rehabilitacja; toaleta (mycie ciała, pochylanie się nad umywalką, czesanie się); emocje (napięcie, wzruszenie, zdenerwowanie, gniew, frustracja). Rozpoznawanie i leczenie BP powinno być standardem leczniczym w przypadku pacjentów nowotworowych. Rozpoznanie powinno uwzględniać dokładną ocenę każdego pacjenta z uwzględnieniem choroby podstawowej i chorób towarzyszących a także ocenę bólu podstawowego i przebijającego.
Przeglądy literatury, badania, ankiety opisują charakterystykę i częstość występowania BP. Przeprowadzone badania kliniczne wykazały skuteczność nowych leków opracowanych specjalnie do leczenia bólu przebijającego. Zarejestrowano nowe postacie leków specjalnie przeznaczonych do leczenia BP. Formy przezśluzówkowe leków mogą zapewnić właściwą kontrolę bólu w czasie 5-15 minut. Lekarze powinni rozważyć stosowanie fentanylu przezśluzówkowego w grupie pacjentów z bólem przebijającym, u których ból podstawowy nie zawsze jest prawidłowo kontrolowany opioidem doustnym i pacjentów z nagłe występującym, nieprzewidywalnym bólem.
Pacjenci muszą otrzymywać opioidy w terapii bólu przewlekłego w dawce zapewniającej możliwie skuteczną kontrolę bólu. Badania dotyczące bólu przebijającego toczą się nadal i istnieje potrzeba ich kontynuacji ze szczególnym uwzględnieniem badań i obserwacji długoterminowego zastosowania opioidów w terapii BTcP. W następnych 25 latach z pewnością wprowadzona zostanie terapia spersonalizowana. Docelowo najlepszym rozwiązaniem mogą okazać się specyficzne terapie modyfikujące przebieg choroby, leczenie schorzeń, które wywołują ból u predysponowanych pacjentów, a także leczenie epizodów BP.
Ból przebijający pojawia się pomimo właściwej kontroli podstawowego bólu nowotworowego. Jest silny i narasta nagle – dlatego określa się go również jako ból epizodyczny. Na portalu www.bolprzebijajacy.pl znajdą Państwo kompletną bazę wiedzy i informacji na temat bólu przebijającego, towarzyszącego chorobom nowotworowym.
Opracowano na podstawie artykułu Mercadante S, Portenoy. K. R, Breakthrough cancer pain: twenty-five years of study”, PAIN. 2016; 157: 2657–2663.
