Szpiczak plazmocytowy (znany potocznie pod nazwą szpiczak mnogi, ang. multiple myeloma) to złośliwy nowotwór układu krwiotwórczego. Co możemy o nim powiedzieć?
Alfabet szpiczaka
S - dotykający Starsze osoby
Zdecydowana większość pacjentów zapadających na tę chorobę to seniorzy. Średnia wieku chorych wynosi ok. 70 lat. Ten obraz jednak powoli się zmienia - coraz częściej chorują młodsze osoby.
Z jak Złośliwy
Rozwija się stosunkowo szybko, tworzą go komórki znacznie odbiegające od tych prawidłowych. Stanowi dla pacjenta większe ryzyko niż nowotwory niezłośliwe. Może dawać przerzuty.
P jak Plazmocytowy
Plazmocyty to bezpośredni “winowajcy” w szpiczaku: są to namnażające się nieprawidłowe komórki układu odpornościowego.
I jak Incurable - nieuleczalny
Brzmi groźnie, ale niestety tak na ten moment przedstawia się sytuacja. Co jednak jest jeszcze istotniejsze - postęp w tworzeniu nowych leków, terapii wydłużających długość życia i polepszających jego jakość u pacjentów ze szpiczakiem dzieje się niezwykle szybko. Lekarze zaczynają mówić o szpiczaku jako o chorobie nie tyle nieuleczalnej, co przewlekłej - czyli takiej, z którą (przy odpowiednim leczeniu) można prowadzić długie i satysfakcjonujące życie. Celem lekarzy jest osiągnięcie trwałej remisji, czyli “wycofania” nowotworu.
C jak Czas i Czekanie na diagnozę
Zdarza się, że szpiczak przez długi czas nie daje objawów na tyle charakterystycznych, aby zacząć szukać ich przyczyny u hematologa. To trudna sytuacja, ponieważ im szybciej szpiczak zostanie odkryty, tym szybciej można wdrożyć skuteczną terapię. Świat medycyny apeluje - bądźmy uważni, badajmy się. Warto zacząć od zwykłej morfologii - regularne, dobrowolne badanie krwi powie nam wiele o stanie naszego organizmu. Zapraszamy także do skorzystania z kalkulatora morfologii, który znaleźć można pod linkiem: https://hematoonkologia.pl/kalkulator-morfologii/.
Z - o Zagadkowych przyczynach
Co jest bezpośrednią przyczyną zachorowania na szpiczaka? Nie wiemy tego. Przypuszcza się, że wpływ na nie mają np. genetyczne predyspozycje, jednak nie zostało to w stu procentach potwierdzone. Ryzyko zachorowania zwiększają też m.in. choroby autoimmunologiczne czy narażenie na promieniowanie jonizujące lub szkodliwe substancje chemiczne.
A jak Autologiczny lub Allogeniczny przeszczep szpiku kostnego
To jedna z wielu metod leczenia pacjentów ze szpiczakiem plazmocytowym. W terapii szpiczaka często nie stosuje się jednego leku - kilka typów leczenia występuje obok lub po sobie, co zwiększa ich skuteczność. Obok różnych nowatorskich leków stosuje się przeszczepy komórek macierzystych szpiku: autologiczny i/lub allogeniczny. Autologiczny przeszczep to inaczej autotransplantacja (przeszczepiane komórki pochodzą od samego pacjenta; zostają poddane chemioterapii, aby zniszczyć w nich chorobę). Przeszczep allogeniczny pochodzi od zdrowego dawcy (spokrewnionego lub niespokrewnionego).
K - dający objawy w układzie Kostnym
Nie jest to jedyny typ objawów, które niesie ze sobą szpiczak, jednak są to objawy dość charakterystyczne. Jak sama nazwa wskazuje - szpiczak, szpik - a więc konsekwencje nowotworu pustoszą układ kostny.
Symptomami szpiczaka plazmocytowego mogą być: bóle kostne, np. kręgosłupa; patologiczne złamania kości; niewydolność nerek; niedowłady i porażenia; skłonność do częstych, nawracających zakażeń (niedobór odporności); nieprawidłowości w składzie krwi: zbyt duże stężenie wapnia (hiperkalcemia), wysokie stężenie białka (nadlepkość), niskie stężenie hemoglobiny (niedokrwistość); ponadto osłabienie i wyniszczenie.
Kilka powyższych objawów występujących jednocześnie powinno zapalić czerwoną lampkę i skierować nas jak najszybciej do lekarza specjalisty. Im szybsza prawidłowa diagnoza, tym większe szanse na skuteczniejsze leczenie.
Działania podejmowane z inspiracji #myelomaactionmonth
Organizatorzy Miesiąca Działań na Rzecz Szpiczaka w roku 2025 obrali za swoje hasło “Myeloma Milestone”, w wolnym tłumaczeniu “Kamienie Milowe Leczenia Szpiczaka”. Poprzez celebrowanie pozytywnych zmian i rozwoju terapii, motywują do jeszcze większego zaangażowania w przekazywanie wiedzy na temat szpiczaka oraz - do wytrwałego działania, dla dobra pacjentów i całej ludzkiej społeczności.
Jak można przeczytać na oficjalnej stronie wydarzenia:
Wspólnie pracujemy nad lepszym leczeniem, poprawą wyników leczenia pacjentów (...).
W tym roku skupiamy się na zachęcaniu osób do dzielenia się osobistymi kamieniami milowymi w walce ze szpiczakiem plazmocytowym. Niezależnie od tego, czy jest to znaczący przełom w leczeniu, pokonanie trudnego wyzwania, zobaczenie wnuków kończących szkołę, podróż do długo oczekiwanego miejsca, nauka nowej umiejętności czy po prostu cieszenie się cenną chwilą z bliskimi - każdy kamień milowy, duży czy mały, jest wart świętowania.
Te chwile przypominają nam, że pomimo trudności związanych z życiem ze szpiczakiem, życie jest pełne piękna, radości i postępów (...).
Jak można włączyć się w akcję?
Swój szpiczakowy “kamień milowy” można opisać, opatrzyć zdjęciem lub filmikiem, a następnie udostępnić w mediach społecznościowych z hashtagiem #MyelomaMilestone. Można również zachęcić innych do podzielenia się własną inspirującą historią.
Na podstawie:
