Kiedy wzywać lekarza
Chory musi informować lekarza prowadzącego lub pielęgniarkę o wszystkich zaobserwowanych u siebie skutkach ubocznych, zmianach w chorobie i innych problemach, które wyniknęły w trakcie trwania leczenia. Najgroźniejsza jest zawsze gorączka i jej występowanie powinno być natychmiast zgłoszone lekarzowi. Należy informować lekarza o wszystkich lekach, które się przyjmuje lub chce się przyjąć. To dotyczy wszystkich leków, które zostały przepisane przez innych specjalistów lub leki dostępne bez recepty.
Wezwij lekarza, jeżeli wystąpiły następujące objawy:
- gorączka;
- infekcja (np. grypa, przeziębienie, ropień zębowy);
- zatwardzenie lub biegunka;
- zapalenie jamy ustnej lub gardła;
- nadmierny kaszel;
- krótki oddech;
- zawroty głowy;
- nietypowe zmęczenie;
- niespodziewana utrata wagi lub przybranie na wadze;
- obrzęki nóg;
- mrowienie palców rąk i nóg;
- dzwonienie w uszach;
- krwawienie lub nietypowe siniaczenie;
- nudności/wymioty pomimo przyjmowanych leków;
- powiększenie węzłów chłonnych;
- ból.
Alternatywne lub uzupełniające terapie
Alternatywne bądź uzupełniające terapie nie są terapiami standardowymi, ale niektórzy chorzy czują się dzięki nim lepiej. Takie terapie powinny być dodatkiem do leczenia, ale w żadnym przypadku nie mogą zastępować leczenia. Choremu w trakcie leczenia dodatkowo może pomagać medytacja, modlitwa, wizualizacja wewnętrzna, gimnastyka, dieta, różne techniki relaksacyjne. Wspomaga ona stan psychiczny i emocjonalny chorego.
Każda terapia, którą wprowadza się zamiast leczenia medycznego to terapia alternatywna. Osoby, które sprzedają witaminy i zioła, będą twierdzić, że mogą uleczyć nowotwór. Ale jak dotąd nie odkryto żadnej metody alternatywnej, która w skuteczny sposób zwalczałaby chorobę nowotworową. Takie alternatywne metody nie zostały naukowo przebadane a przyjmowanie obcych, nieznanych substancji może wyrządzić wiele krzywdy, wchodząc np. w interferencje z przyjmowanymi lekami. Należy zawsze poinformować lekarza, jeżeli zamierza się przyjmować dodatkowe substancje, które nie są częścią terapii.
Dieta i gimnastyka
Dobre odżywianie jest bardzo ważne dla organizmu i jest szczególnie istotne w trakcie leczenia nowotworu. Natomiast nie dowiedziono, że jakiś specjalny rodzaj pożywienia lub diety może wyleczyć organizm z nowotworu lub ochronić przed nawrotem. Należy spożywać każdego dnia zróżnicowane zdrowe pożywienie. Spróbuj uzgodnić z dietetykiem specjalny rodzaj diety odpowiedni dla Ciebie, poinformuj lekarza prowadzącego, jeżeli chcesz dodatkowo przyjmować witaminy czy suplementy mineralne. Osoby, które regularnie ćwiczyły, lepiej tolerują przebieg chemioterapii i radioterapii. Dowiedz się czy są przeciwwskazania abyś uprawiał łagodną gimnastykę rozciąganie, chodził na krótkie spacery, czy pływanie. Ale nie zmuszaj się do niczego.
Jak walczyć z nowotworem od strony emocjonalnej?
Oprócz zwalczania skutków ubocznych, równie ważne jest zwrócenie uwagi na aspekt emocjonalny i duchowy.
Uczucie nieatrakcyjności: Utrata włosów i inne zmiany w wyglądzie, spowodowane stosowaniem terapii mogą doprowadzić do poczucia się nieatrakcyjnym. Można spróbować walczyć z tymi odczuciami, ucząc się jak poprawiać swój wygląd, jak ukrywać stratę włosów, jak zwalczać chwilowe zmiany takie jak sucha skóra, połamane paznokcie, krostowata cera.
Depresja: Chorzy na nowotwór mogą odczuwać smutek lub depresję. Zdiagnozowanie choroby nowotworowej oraz poddanie się leczeniu może być wyzwaniem zarówno dla psychiki jak i emocji. Oznakami depresji mogą być: zwiększona lub zmniejszona senność, brak energii, napady płaczu, niezdolność do koncentracji. W odróżnieniu od okoliczności, które zmieniły życie chorego, niektóre przypadki depresji mogą być leczone. Osoby cierpiące na depresję potrzebują pomocy. Porozmawiaj o swoich odczuciach z personelem medycznym. Poddaj się terapii z psychologiem, porozmawiaj z lekarzem prowadzącym o możliwości przepisania leków przeciwdepresyjnych. Weź pod uwagę możliwość wstąpienia do grup wsparcia, stowarzyszeń chorych na podobne choroby, aby być otoczonym ludźmi którzy przeżywają to samo co Ty. Pamiętaj, że w chorobie nie jesteś sam!
Życie z remisją: z jednej strony życie z remisją jest pełne ulgi, że leczenie przyniosło rezultaty, ale z drugiej strony istnieje strach przed nawrotem choroby. Wielu ludzi odkrywa wtedy co w życiu jest najważniejsze. Najczęściej osoby zmieniają swój styl życia, prywatny jak i zawodowy. Przystosowywanie się do zmian psychicznie jak i emocjonalnie, jest ciągłym procesem. Niektóre osoby zaczynają działać w stowarzyszeniach lub grupach wsparcia, dzieląc się swoim doświadczeniem z innymi chorymi. Ważne jest aby regularnie się kontrolować i dbać o zdrowie.
Walka z nawrotem choroby: Strach przed nawrotem choroby nowotworowej może być bardzo silny i przytłaczający, szczególnie w okresie wizyty i badań kontrolnych. Informacja, że choroba powróciła może się wydawać choremu niesprawiedliwa i może spowodować jego załamanie się. Chory może się poczuć zawiedziony, że leczenie nie powiodło się a remisja nie trwała tak długo, jak się chory spodziewał. Niektórzy zastanawiają się czy mają siłę by jeszcze raz przechodzić przez leczenie. Z drugiej strony chory może odczuć, że poddanie się ponownej terapii będzie łatwiejsze, ponieważ już raz je przeszedł i wie czego się spodziewać na każdym etapie leczenia i jak walczyć ze skutkami ubocznymi. Zbierz wokół siebie osoby, które Cię wspomogą w walce z nowotworem i jego nawrotem.
Funkcje seksualne a terapia nowotworowa
Seksualność najczęściej zmniejsza się w trakcie trwania terapii. Może być to spowodowane zmęczeniem oraz wpływem chemioterapii na te części w mózgu, które są odpowiedzialne za funkcje seksualne. U mężczyzn może dojść do spadku zdolności odbywania stosunków seksualnych, u kobiet mogą występują dolegliwości, szczególnie podczas stosunków, ponieważ terapia powoduje suchość i ból w pochwie. Te skutki uboczne są najczęściej chwilowe i powracają do normy po zakończeniu leczenia. Czas do tego potrzebny jest różny u każdego pacjenta. Dodatkowo leki przeciwdepresyjne mogą negatywnie wpływać na funkcje seksualne.
Chorobami nowotworowymi nie można zarazić się w trakcie stosunku seksualnego. Jakkolwiek u mężczyzn poddawanym leczeniu, małe ilości chemioterapeutyków mogą się znajdować w nasieniu, dlatego w trakcie stosunku należy stosować prezerwatywy. Osoby poddawane przeszczepowi szpiku również powinny stosować prezerwatywy po zakończeniu leczenia. Niektóre osoby czują zakłopotanie i nie chcą rozmawiać na temat skutków ubocznych terapii i ich wpływie na życie seksualne. Seksualność jest integralną częścią człowieka i nie powinna być przyczyną zakłopotania. Porozmawiaj z lekarzem, który pomoże ci rozwiązać twoje obawy.
Płodność
Ważne jest aby porozmawiać z lekarzem na temat płodności przed przystąpieniem do leczenia, jeżeli chory planuje w przyszłości dzieci. Niektóre rodzaje chemioterapii, szczególnie leki alkilujące, mogą być przyczyną niepłodności. Dawka i lokalizacja radioterapii może również wpływać na czynności reprodukcyjne. U niektórych osób niepłodność może być chwilowa i może ustąpić, lecz to jest uzależnione od wieku chorego, rodzaju leczenia i innych czynników. Prawdopodobieństwo bycia niepłodnym po chemioterapii zależy od leków przyjmowanych do walki z nowotworem. Porozmawiaj z lekarzem prowadzącym zanim rozpoczniesz terapię, ponieważ niektóre standardy terapeutyczne wpływają w mniejszym stopniu na płodność.
Mężczyźni
Mężczyźni powinni rozważyć oddanie nasienia do banku nasienia przed poddaniem się terapii. Niepłodność u mężczyzn pojawia się kiedy jądra przestają produkować plemniki. Plemniki można pobrać i zamrozić przed podjęciem leczenia, aby użyć ich po zakończeniu terapii. Niektórzy chorzy tracą płodność, aby ją następnie odzyskać po zakończeniu leczenia, jednak powrót płodności zależy od wielu czynników: występowania gorączki, wysokości dawki chemioterapii oraz radioterapii i maleje wraz z wiekiem (młodsi chorzy mają większą szanse niż starsi). Terapia nie ma zazwyczaj żadnego wpływu na wytwarzanie męskiego hormonu testosteronu.
Kobiety
Leczenie nowotworu może spowodować u kobiet przedwczesne osiągnięcie okresu menopauzy lub może spowodować uszkodzenia uniemożliwiające zajście w ciąże. Istnieje jednak kilka możliwości dla kobiet, które w przyszłości planują posiadanie dziecka. Należy skontaktować się z poradnią.
Ciąża i karmienie
Kobiety, które są poddawane badaniom diagnostycznym lub są w trakcie leczenia, powinny poinformować lekarza o podejrzeniu zajścia w ciąże. Jest to bardzo ważne, ponieważ lekarz będzie mógł przepisać odpowiednie leki o zmniejszonym działaniu na płód. Jakkolwiek wykrycie choroby nowotworowej w trakcie ciąży może powodować komplikacje, ponieważ lekarz będzie musiał zadecydować o przyjmowaniu leków, które nie będą wpływały na płód. Karmienie piersią jest niewskazane, jeżeli kobieta poddawana jest leczeniu, ponieważ istnieje prawdopodobieństwo, że chemioterapeutyki przejdą do dziecka razem z mlekiem matki.
