Czym właściwie jest przewlekła białaczka szpikowa?
Cechy białaczki:
- Przewlekła
W odróżnieniu od ostrych białaczek, przydomek “przewlekła” wskazuje na długi czas jej trwania i powolny rozwój. PBsz nie rozwija się gwałtownie, przez wiele lat może nie dawać objawów i pozostawać nierozpoznaną.
- Białaczka
Białaczkami nazywamy choroby nowotworowe układu krwiotwórczego (czyli układu odpowiedzialnego za powstawanie krwi, nie mylić z układem krwionośnym). Za powstawanie białaczek (w dużym uproszczeniu) odpowiedzialny jest niekontrolowany, ogromny rozrost zmutowanych (“nieprawidłowych”) komórek tego układu.
- Szpikowa
Jak zostało powiedziane wyżej, źródłem powstawania białaczek jest niekontrolowany rozrost zmutowanych komórek. W przypadku PBSz, jak jej nazwa na to wskazuje, “nieprawidłowymi” komórkami są krwinki białe szpiku.
- Rzadka
Przewlekła białaczka szpikowa zaliczana jest do grupy chorób rzadkich. Rocznie w Polsce rozpoznaje się ok. 300 przypadków (oznacza to jednak, że zachorowań jest więcej, gdyż nie wszyscy chorzy poddają się odpowiednim badaniom, by odkryć, co im dolega; u niektórych chorych PBSz może być natomiast jeszcze w początkowej, utajonej fazie).
- Uleczalna
Tak, przewlekła białaczka szpikowa może zostać wyleczona. Istnieją leki zarejestrowane w tym wskazaniu. Jeśli leczenie farmakologiczne nie jest wystarczająco skuteczne, lekarze prowadzący mogą wprowadzić chemioterapię. Można także rozważyć przeszczep komórek szpiku pochodzących od krewnego pacjenta bądź od osoby niespokrewnionej. XXI wiek i odkrycia medycyny przyniosły dużą zmianę w życiu chorych na PBSz - dzięki codziennie przyjmowanym lekom mogą oni cieszyć się pożądaną długością życia o satysfakcjonującej jakości.
Skąd bierze się PBSz?
Podłożem powstawania tej choroby są zmiany (mutacje) występujące w DNA pacjenta. Fragmenty 9. i 22. pary chromosomów wymieniają się ze sobą, w wyniku czego u chorego powstaje tzw. chromosom Filadelfia. Proces ten nie jest dziedziczny: nie można przekazać skłonności do PBSz swojemu potomstwu, ani odziedziczyć jej po rodzicach czy dziadkach.
Przyczyny powstawania mutacji genetycznej w PBSz są nieznane. Jedynym znanym czynnikiem mogącym przyczyniać się do jej powstawania jest narażenie na silne promieniowanie jonizujące.
Objawy PBSz
Przewlekła białaczka szpikowa może przez lata „ukrywać się” i nie dawać o sobie znać. Jednak kiedy ciało zaczyna coś sygnalizować - jak można rozpoznać, że to może być PBSz?
Objawami, które mogą (ale nie muszą) świadczyć o PBSz w organizmie, są także:
- Zmęczenie, pogorszenie kondycji,
- Zaburzenia widzenia,
- Zaburzenia krążenia dłoni i stóp,
- Niedokrwistość (anemia, czyli zmniejszenie stężenia hemoglobiny i liczby erytrocytów)
- Wybroczyny, siniaki, nadmierne krwawienia,
- Bladość,
- Utrata masy ciała i apetytu.
Światowy Dzień Świadomości Przewlekłej Białaczki Szpikowej (World CML Day) - dla świadomości społecznej i wsparcia pacjentów
Kluczowe jest edukowanie społeczeństwa na temat przewlekłej białaczki szpikowej, a także mówienie o wyzwaniach, przed którymi stoją pacjenci z białaczką. Niejednokrotnie takimi wyzwaniami są: utrudniony dostęp do opieki zdrowotnej (zależny często od miejsca zamieszkania chorego), stygmatyzacja (swoiste “wykluczenie” chorych i pomijanie ich potrzeb w życiu społecznym) czy trudności finansowe.
Mimo kroków milowych poczynionych w tej materii, wiele jeszcze jest do zrobienia - podkreślają organizatorzy. Na pewno warto mówić o przewlekłej białaczce szpikowej, obalać mity narosłe wokół tego tematu oraz szerzyć informacje ze sprawdzonych źródeł.
Obchody Światowego Dnia Przewlekłej Białaczki Szpikowej
W obchody tegorocznego Światowego Dnia Przewlekłej Białaczki Szpikowej można włączyć się poprzez udział w wydarzeniach na żywo i online, wykładach, spotkaniach stowarzyszeń pacjenckich, konferencjach, odbywających się na całym świecie.
Więcej informacji o inicjatywie oraz możliwościach włączenia się w nią znajduje się na stronie worldcmlday.org.
