In vitro – ostatnia szansa
Posiadanie dziecka, będące jedną z kluczowych potrzeb odczuwanych przez wiele osób, nie zawsze jest możliwe. Przeszkody zdrowotne dotykają coraz większej części społeczeństwa, wywołując frustrację, żal i niekiedy przekładając się na zdrowie emocjonalne i psychiczne osób borykających się z niepłodnością. Według WHO z problemem stałej lub czasowej niepłodności mierzy się 10-16% par w wieku rozrodczym, co oznacza, że w Polsce niepłodność dotyka 1-1,5 mln par.
Walka o zostanie rodzicem nie zawsze kończy się sukcesem. Bywa, że ostatnią szansą staje się zapłodnienie pozaustrojowe, zwane potocznie in vitro. Polega ono na wykorzystaniu wcześniej pobranego - od konkretnej pary lub dawczyni, dawcy - materiału genetycznego oraz zapłodnieniu komórki jajowej w warunkach laboratoryjnych, a następnie transferze wyhodowanych w ten sposób zarodków do jamy macicy.
Nowy program in vitro
Nowy rządowy program wsparcia in vitro potrwa od 1 czerwca 2024 r. do 31 grudnia 2028 r. Na jego realizację przeznaczono 500 000 złotych rocznie. W ramach programu finansowane są wszystkie elementy potrzebne do przeprowadzenia procedury in vitro, w tym kwalifikacja pary, obowiązkowe badania oraz opieka psychologiczna.
Z programu mogą skorzystać pary:
- ze stwierdzoną lub nieskutecznie leczoną niepłodnością w ciągu roku przed zgłoszeniem się do programu,
- będące w związku małżeńskim lub we wspólnym pożyciu,
- oraz te, które mają kriokonserwowane i przechowywane zarodki, w ramach wcześniej realizowanych procedur;
pod warunkiem spełnienia kryterium wieku wynoszącego:
- 42 l. dla kobiet korzystających z własnych komórek jajowych lub dawstwa nasienia,
- 45 l. dla kobiet korzystających z dawstwa oocytów lub zarodka,
- 55 l. dla mężczyzn.
Każda z par będzie mogła skorzystać z maksymalnie 6 procedur wspomaganego rozrodu:
- do 4 cykli zapłodnienia z własnymi komórkami rozrodczymi lub dawstwem nasienia,
- do 2 cykli zapłodnienia z oocytami od dawczyń – z możliwością zapłodnienia 6 komórek rozrodczych w jednym cyklu,
- do 6 cykli z dawstwem zarodków.
Onkopłodność w programie in vitro
Onkopłodność (ang. oncofertility), czyli ochrona i zachowanie płodności osób z chorobami nowotworowymi, to temat do niedawna nieznany polskiemu społeczeństwu. Problemy z płodnością mogą wystąpić nie tylko w związku z operacyjnym leczeniem nowotworu układu rozrodczego, ale także w wyniku niektórych terapii przeciwnowotworowych: chemioterapii, radioterapii, immunoterapii i przeszczepu szpiku kostnego.
Jeszcze w trakcie prac nad ostatecznym kształtem programu Minister Zdrowia Izabela Leszczyna deklarowała: „Naszym głównym celem jest równy dostęp do metody in vitro dla par borykających się z niepłodnością. Dzisiaj przywracamy nadzieję, dajemy realną szansę tym wszystkim kobietom i mężczyznom, którzy chcą zostać rodzicami. Program obejmuje również onkopłodność, czyli zabezpieczenie materiału rozrodczego tych osób, które w przyszłości będą chciały mieć dzieci, ale wpierw muszą poddać się trudnej i często wyniszczającej organizm terapii onkologicznej, która może pozbawiłaby ich szansy na własne dziecko”.
Zabezpieczenie płodności pacjentów w ramach programu wykonywane jest przed rozpoczęciem lub na początku leczenia onkologicznego. Polega na pobraniu i przechowywaniu gamet do wykorzystania w procedurze in vitro po zakończeniu terapii. Co niezwykle istotne, w projekcie uwzględniono również przyszłe potrzeby młodszych, choć nie najmłodszych, pacjentów. Zamrozić bowiem można komórki jajowe lub nasienie pobrane od:
- dziewczynek i kobiet od okresu dojrzewania do 40 r.ż.
- chłopców i mężczyzn od okresu dojrzewania do 45 r.ż.
Pełna lista ośrodków realizujących program leczenia niepłodności za pomocą in vitro dostępna jest na stronie Ministerstwa Zdrowia.
Więcej na temat onkopłodności:
- https://hematoonkologia.pl/informacje-dla-chorych/aktualnosci/id/6478-zycie-seksualne-rodzicielstwo-i-zachowanie-plodnosci-mali-wielcy-ludzie-pierwsze-kr
- https://hematoonkologia.pl/informacje-dla-chorych/aktualnosci/id/5444-oncofertility-czyli-jak-zabezpieczyc-plodnosc-u-pacjentek-chorych-na-raka
- https://hematoonkologia.pl/aktualnosci/id/4580-ochrona-plodnosci-pacjentow-onkologicznych-niech-sie-pani-cieszy-ze-pan
***
Na podstawie:
- https://www.gov.pl/web/zdrowie/in-vitro
- https://www.gov.pl/web/zdrowie/zalozenia-programu-in-vitro
- https://hematoonkologia.pl/aktualnosci/id/4580-ochrona-plodnosci-pacjentow-onkologicznych-niech-sie-pani-cieszy-ze-pan
- https://hematoonkologia.pl/informacje-dla-chorych/aktualnosci/id/6478-zycie-seksualne-rodzicielstwo-i-zachowanie-plodnosci-mali-wielcy-ludzie-pierwsze-kr
