Czy starzenie się społeczeństwa, to poważny problem dla hematologii?
To problem nie tylko poważny ale także narastający. Starzenie się populacji jest zjawiskiem powszechnym w całej Europie. Dane epidemiologiczne wskazują, że w ciągu najbliższych lat proces ten będzie narastał. Te niespotykane wcześniej zmiany demograficzne stają się wyzwaniem zarówno dla medycyny jak i socjologii. .
Starzenie się społeczeństwa wynika z ciągłego wydłużania długości życia oraz niskiego przyrostu naturalnego. Szacunkowe dane mówią, że przy obecnym postępie medycyny połowa dzieci, które rodzą się obecnie ma szanse przeżyć 100 lat. Oczekuje się, że odsetek osób powyżej 65. roku życia w populacji polskiej wzrośnie do 2030 r. niemal dwukrotnie a udział osób powyżej 65 roku życia w całym społeczeństwa zwiększy się z 13,5 proc. w 2007 do 23,2 proc. w 2035 roku.
Ta sytuacja już obecnie staje się narastającym problemem demograficznym, który stawia wiele wyzwań również przed systemem opieki zdrowotnej. Dotyczy on szczególnie hematologii i onkologii bo choroby nowotworowe dotyczą przede wszystkim ludzi starych. Zapadalność na nowotwory układu krwiotwórczego wzrasta wraz z wiekiem. Przewlekłe schorzenia współistniejące jak i zmniejszona rezerwa funkcjonalna osób starszych sprawiają, że planowanie terapii przeciwnowotworowej w tej grupie pacjentów wymaga odrębnego postępowania a priorytetem dla służby zdrowia staje się zachowanie sprawności fizycznej i psychicznej coraz liczniejszej grupy seniorów. Z tego też powodu właściwa opieka nad osobami starszymi, które chorują na schorzenia układu krwiotwórczego wymaga współpracy hematologów, geriatrów, kardiologów i lekarzy wielu innych specjalności. I o tym trzeba mówić już teraz. Coraz głośniej.
Czy z tego powodu organizowana jest konferencja poświęcona hematologicznym problemom osób w starszym wieku?
Konferencja „Hematologia Wieku Podeszłego” ma w założeniu zwrócić uwagę na ten problem. Wybitni i doświadczeni klinicyści mają przedstawić praktyczne aspekty postępowania z pacjentami w wieku podeszłym. W czasie konferencji omówione zostaną metody postępowania w leczeniu najważniejszych nowotworów układu krwiotwórczego, planowane są także sesje poświęcone zaburzeniom krzepnięcia oraz leczeniu wspomagającemu.
Większość nowotworów układu krwiotwórczego dotyczy pacjentów starszych np. mediana wieku chorych na zespoły mielodysplastyczne czy szpiczaka plazmocytowego przekracza 70 lat. Zapadalność na ostre białaczki szpikowe wrasta z wiekiem z 10 do 100 tysięcy powyżej 60 roku życia; do 25 przypadków na 100 tysięcy u osób po 80 roku życia. Podobne statystyki dotyczą chorych na nowotwory limfoproliferacyjne
Czym różni się leczenie pacjentów w podeszłym wieku od leczenia osób młodszych?
Leczenie chorych starszych wymaga często odrębnego postępowania. Podstawowym wyzwaniem w planowaniu leczenia jest odróżnienie wieku biologicznego od metrykalnego. U wielu chorych biologicznie sprawnych możliwe jest zastosowanie równie intensywnego leczenia jak u osób młodszych. Jednocześnie warto zauważyć, że terapia mniej intensywna nie zawsze musi być mniej skuteczna, przykładem takiego mnie radykalnego, a skutecznego postępowania jest wprowadzenie leczenia podtrzymującego rituksimabem w chłoniakach indolentnych i chłoniaku komórek płaszcza albo próby zastosowania lenalidomidu u chorych na szpiczaka plazmocytowego w podtrzymywaniu po indukcji programem MPR. Szpiczak plazmocytowy jest chorobą, w której dużo badań klinicznych jest adresowanych do populacji chorych starszych. Przykładem takiego badania jest VISTA, które wykazało skuteczność protokołu VMP u osób starszych. Ponadto pojawiają się nowe możliwości leczenia celowanego takiego jak przeciwciała monoklonalne, inhibitory kinaz tyrozynowych. Oprócz doskonale znanych inhibitorów kinaz stosowanych w terapii CML, pojawiły się nowe możliwości leczenia osteomielofibrozy za pomocą ruxolitinibu.
W terapii chłoniaków nieziarniczych lekiem, który budzi duże zainteresowanie z uwagi na skuteczność, a jednocześnie brak neuro i kardiotoksyczności jest bendamustyna. Na ostatniej konferencji ASH przedstawiono także wyniki leczenia chłoniaka grudkowego z pomocą R2 (revlimid + rituksymab) co otwiera nowe perspektywy leczenia przeciwnotoworowego bez udziału „klasycznych cytostatyków”.
W terapii nowotworów układu chłonnego lekiem, jeszcze niedostępnym ale budzącym duże nadzieje jest inhibitor BTK ibrutinib.
Dużym wyzwaniem pozostaje leczenie ostrych białaczek u osób w wieku podeszłym – wyniki leczenia w tej grupie pacjentów pozostaje niezadowalająca. Duże nadzieje wiąże się z zastosowanie terapii epigenetycznej zarówno terapii AML i osób starszych jak i MDS.
Rozwój transplantologii sprawia, że w trakcie konferencji będą też podejmowane tematy przeszczepów szpiku u pacjentów w wieku podeszłym.
Ważną częścią konferencji będą wykłady poświęcone leczeniu wspomagającemu. U osób starszych należy mieć w szczególnej uwadze większą toksyczność terapii – umiejętne zastosowanie cytokin krwiotwórczych, antybiotyków, zapobieganie kardiotoksyczności, neurotoksyczności pozwala na bezpieczne prowadzenie terapii.
Właściwe leczenie chorych w wieku podeszłym wymaga od hematologa doświadczenia klinicznego wykraczającego poza wąską specjalizację, konieczna jest znajomość zagadnień geriatrycznych, neurologicznych, kardiologicznych i wielu innych.
