Dlaczego pomiar ciśnienia krwi jest tak istotny?
Terapie przeciwnowotworowe, m.in. sterydy, inhibitory kinaz, leczenie przeszczepem komórek macierzystych czy przewlekle stany zapalne mogą mieć istotny wpływ na pracę układu sercowo-naczyniowego. Kontrola ciśnienia tętniczego staje się wówczas elementem bezpiecznego leczenia.
Ciśnienie tętnicze odzwierciedla funkcjonowanie całego układu sercowo-naczyniowego, dlatego jest cennym wskaźnikiem, również dla hematologa. Zarówno zbyt wysokie, jak i zbyt niskie ciśnienie może świadczyć o zaburzeniach w objętości krwi, odwodnieniu lub niewydolności krążenia. Dla pacjentów z anemią, małopłytkowością czy po przetoczeniach krwi regularny pomiar pomaga ocenić, jak organizm reaguje na leczenie i obciążenia.
Nieprawidłowe ciśnienie tętnicze krwi może pogarszać rokowanie, zwiększać ryzyko udaru, zawału, niewydolności nerek, które z kolei mogą być trudniejsze do wyleczenia u osób cierpiących na choroby hematologiczne.
Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie?
Pomiar ciśnienia tętniczego krwi jest stosunkowo prostą czynnością, którą każdy może wykonać w domowym zaciszu. Istnieje jednak wiele czynników wpływających na prawidłowe odczytanie wyniku.
Aby zmierzone wartości przedstawiały prawidłowe wyniki należy:
- Wykonać pomiar w spokojnym pomieszczeniu o temperaturze pokojowej;
- Zadbać o co najmniej 5-minutowy odpoczynek (nie należy mierzyć ciśnienia „w biegu” lub bezpośrednio po wysiłku fizycznym) oraz właściwą postawę – stopa płasko na podłodze, plecy oparte, ramię wsparte na wysokości serca;
- Unikać picia kawy, napojów energetycznych, palenia papierosów;
- Unikać pomiaru bezpośrednio po spożyciu posiłków;
- Nie prowadzić rozmów podczas wykonania procedury;
- W czasie pomiaru należy pozostać w bezruchu i spokojnie oddychać;
- Założyć mankiet bezpośrednio na skórę. Ubranie wierzchnie należy podwinąć lub, jeśli rękaw uciska kończynę, zdjąć;
- Wybrać odpowiedni rozmiar mankietu ciśnieniomierza (zbyt duży lub mały może prowadzić do błędów pomiaru);
- Prowadzić pomiary o stałych porach (np. rano i wieczorem) przez kilka dni, a wyniki zapisywać w dzienniczku.
Na co szczególnie zwrócić uwagę?
Osoby zmagające się z chorobami hematoonkologicznymi powinny pamiętać o kilku dodatkowych aspektach, takich jak:
- Wpływ terapii. Jeśli przyjmujesz leki, które mogą podwyższać ciśnienie (np. sterydy, cyklosporyna), poinformuj swojego lekarza.
- Zaburzenia płynów i elektrolitów. Niektóre choroby hematologiczne lub stosowane terapie (np. przeszczep, leczenie mocznikami, plazmafereza) mogą wpływać na równowagę płynów, a tym samym ciśnienie tętnicze.
- Stan nerek i wątroby. Wiele terapii hematologicznych może oddziaływać na narządy filtrujące, co może wpływać na wysokość ciśnienia tętniczego.
- Kontrola wahań. U osób w trakcie intensywnego leczenia ciśnienie może być zmienne: epizody nadciśnienia lub spadków ciśnienia (np. w wyniku odwodnienia, krwawienia) wymagają szybkiej konsultacji.
- Interpretacja wyników pomiaru ciśnienia w kontekście choroby hematologicznej powinna być podjęta indywidualnie, biorąc pod uwagę stosowaną terapię, stan ogólny i ryzyko.
Co robić? Praktyczny plan pacjenta
- Ustal z hematologiem oraz lekarzem podstawowej opieki plan monitorowania ciśnienia. Czy wykonywać pomiary w domu, jak często, jakie wartości powinny niepokoić.
- Jeśli wykonujesz pomiary w domu, prowadź dzienniczek wyników z uwzględnieniem daty, godziny, wyniku, okoliczności (np. przed podaniem lekiem, po wysiłku).
- Jeśli wynik jest powtarzalnie wyższy (np. powyżej 140/90 mmHg ) lub zauważysz wystąpienie objawów, takich jak: ból głowy, zawroty, duszność – skonsultuj się z lekarzem.
- Dbaj o zdrowy styl życia: zadbaj o właściwą aktywność fizyczną, jeśli pozwala na to aktualny stan zdrowia oraz dietę, unikaj nadmiernego stresu.
- Przy każdej zmianie terapii, np. wprowadzeniu nowego leku poproś lekarza o ocenę wpływu tej zmiany na Twoje ciśnienie i ogólny stan krążenia.
Pomiary ciśnienia tętniczego są ważnym elementem kompleksowej opieki nad pacjentem hematologicznym. Pomagają ocenić stan układu krążenia, wykryć nadciśnienie lub zmiany w układzie naczyniowym, a w konsekwencji – poprawić bezpieczeństwo leczenia.
Poprzez regularne pomiary, prawidłową technikę i współpracę z lekarzem możesz mieć realny wpływ na swoje zdrowie i przebieg terapii. Pamiętaj – wynik to nie tylko liczba, lecz sygnał, który warto interpretować w kontekście Twojej choroby i leczenia.
Na podstawie:
- https://www.eshonline.org/guidelines/blood-pressure-monitoring,
- https://diagnosis.pl/jak-prawidlowo-mierzyc-cisnienie-krwi.
