Znaczenie białka w chorobach onkologicznych
W związku z nasileniem się procesów katabolicznych podczas choroby nowotworowej niezbędne jest zadbanie o zwiększoną podaż pełnowartościowego białka w codziennej diecie. Jego rola to między innymi naprawa uszkodzonych tkanek, przyspieszająca gojenie się ran. Dieta wysokobiałkowa dla chorych wspomaga dodatkowo odbudowę komórek ciała oraz ciał odpornościowych, wzmacniając tym samym osłabiony chorobą układ immunologiczny.
W zależności od etapu rozwoju choroby onkologicznej niezwykle ważne jest określenie indywidualnego zapotrzebowania na białko. Pomocna w tym będzie konsultacja z dietetykiem, który nie tylko wyliczy proporcje poszczególnych składników odżywczych, ale również skomponuje jadłospis uwzględniający preferencje smakowe i stan zdrowia chorego. Bardzo ważnym elementem konsultacji dietetycznej powinna być ocena stanu odżywienia pacjenta – u 30-85% chorych onkologicznych występują objawy niedożywienia, które mogą przełożyć się na dłuższy czas hospitalizacji czy rozwój dodatkowych powikłań choroby.
Zgodnie z rekomendacjami ESPEN (Europejskiego Towarzystwa Żywienia Klinicznego i Metabolizmu) dobowa podaż białka u chorych onkologicznych powinna wynosić 1,5 g/ kg aktualnej masy ciała/dobę.
Dieta wysokobiałkowa dla chorych na raka
Zwiększona podaż protein w diecie powinna uwzględniać przede wszystkim białko o wysokiej wartości biologicznej, w którym stosunek aminokwasów egzogennych będzie odpowiednio dobrany zarówno pod kątem ilościowym, jak i jakościowym. Aminokwasy egzogenne to te, których nasz organizm nie jest w stanie sam wytworzyć i wymaga ich dostarczenia wraz z pożywieniem. Do wspomnianych aminokwasów należą:
- lizyna,
- leucyna,
- izoleucyna,
- metionina,
- walina,
- tryptofan,
- treonina,
- fenyloalanina.
Ich bogatym źródłem są przede wszystkim produkty pochodzenia zwierzęcego takie jak jaja, mleko i produkty mleczne, mięso oraz ryby. Warto zaznaczyć, że białko jaja kurzego jest uznane za białko wzorcowe, zawierające komplet aminokwasów egzogennych w ilościach i proporcjach zbliżonych do zapotrzebowania organizmu człowieka.
W menu osoby zmagającej się z nowotworem oprócz białka pochodzenia zwierzęcego powinno się znaleźć również miejsce dla białka pochodzenia roślinnego. Mowa tu przede wszystkim o soczewicy, cieciorce, fasoli, a także komosie ryżowej, kaszy gryczanej czy jaglanej. Wymienione produkty, oprócz wspomnianego składnika, będą także źródłem antyoksydantów oraz błonnika pokarmowego, niezbędnego do prawidłowej pracy przewodu pokarmowego.
Dodatkowe zalecenia żywieniowe w chorobach nowotworowych
Oprócz zwiększonej podaży białka w diecie osoby chorej na nowotwór, należy również zadbać o zwiększoną podaż energii. W jadłospisie nie powinno zabraknąć pozostałych makroskładników, takich jak węglowodany i tłuszcze oraz składników odżywczych o silnej mocy przeciwutleniającej.
Codzienne menu chorego onkologicznego powinno obfitować w warzywa i owoce, ryby i produkty zbożowe pełnoziarniste. Forma i sposób podania posiłków powinna być dostosowana do stanu zdrowia chorego i jego preferencji żywieniowych. Podczas leczenia pacjent może zmagać się z wymiotami, nudnościami, zmniejszonym apetytem i ogólną niechęcią do jedzenia. W związku z tym przygotowywane posiłki powinny być atrakcyjne wizualnie, spożywane częściej, ale w mniejszych ilościach. Wszystko po to, by zmniejszyć towarzyszące objawy i poprawić komfort pacjenta.
Celem nadrzędnym jest wzmocnienie i odżywienie osłabionego chorobą organizmu, przy jednoczesnym odciążeniu narządu zajętego nowotworem.
W sytuacji, gdy stan zdrowia pacjenta nie pozwala na pokrycie zwiększonego zapotrzebowania na energię, białko oraz pozostałe składniki odżywcze przy zastosowaniu tradycyjnej diety, warto rozważyć – po konsultacji z lekarzem i pod jego nadzorem – uzupełnienie jadłospisu w żywność specjalnego przeznaczenia medycznego. Przykładem preparatu z tej kategorii żywności, którego skład został opracowany z myślą o pacjentach niedożywionych lub zagrożonych niedożywieniem, którzy mają zwiększone zapotrzebowanie na białko, jest Nutridrink Protein. Służy on do postępowania dietetycznego m.in. w chorobie nowotworowej. Jest produktem wysokobiałkowym i wysokoenergetycznym. Forma płynna preparatu ułatwia jego spożycie. Nutridrink Protein jest przeznaczony do uzupełnienia diety, może być spożywany pomiędzy posiłkami bądź jako dodatek do posiłków w celu zwiększenia ich wartości odżywczej.
Nutridrink Protein to żywność specjalnego przeznaczenia medycznego. Do postępowania dietetycznego w niedożywieniu i ryzyku niedożywienia związanym z chorobą, szczególnie u pacjentów ze zwiększonym zapotrzebowaniem białkowym. Stosować pod nadzorem lekarza.
Piśmiennictwo:
- Kłęk S.: „Leczenie żywieniowe w onkologii. Współczesne podejście”, PZWL, 2020.
- Kłęk S. i wsp.: „Standardy leczenia żywieniowego w onkologii”, Nowotwory Journal of Oncology, 2015; 65 (4), 320–337.
- Muscaritoli M., Arends J., Bachmann P. et al.: „ESPEN practical guideline: Clinical Nutrition in cancer”, Clin. Nutr; 2021; 40(5): 2898–2913.
- Wiśniewski D.: „Leczenie żywieniowe pacjentów onkologicznych”, Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, 2019; 9(2), 125–131.
Materiał sponsorowany partnera
