Od narodzin organizm jest narażony na nieustanny atak niezliczonej liczby bakterii, substancji zanieczyszczających środowisko oraz toksyn, które próbują zniszczyć lub przejąć kontrolę nad naszym organizmem. Zagrożenia przychodzą nie tylko ze świata zewnętrznego, ale także z wnętrza organizmu. W trakcie podziału komórkowego może dojść do błędów, które ujawniają się później w genach. Te błędy nazwane mutacjami, powodują powstanie nieprawidłowych komórek, które nie wypełniają prawidłowo swoich funkcji. Zazwyczaj organizm jest zdolny do zniszczenia takich komórek. Natomiast czasami organizm nie posiada systemów ochronnych i wtedy takie komórki mogą się rozwijać. Nowotwór objawia się wtedy, kiedy te nieprawidłowe komórki zaczynają się w sposób niekontrolowany rozrastać, a organizm nie jest w stanie ich usunąć po przez naturalny system obrony.
Układ odpornościowy
Pomimo niekończących się ataków ze środowiska zewnętrznego jak i wewnętrznego organizmu, większość osób przez całe życie nie ulega poważniejszym chorobom. Kiedy chorujemy, to chwilowo i jesteśmy w stanie w krótkim czasie wyzdrowieć. Ta zdolność do przetrwania narażenia na atak ze strony patogenów jak i wewnętrznych mutacji zależy przede wszystkim od naszego układu immunologicznego. Nowotwór rozwija się i wpływa na system odpornościowy. Bardzo ważne jest, żeby wiedzieć jak funkcjonuje zdrowy system immunologiczny, kiedy chcemy zrozumieć, czym jest nowotwór i jak go leczyć.
Układ odpornościowy jest zbiorem komórek, struktur i organów, które mają za zadanie identyfikowanie, kontrolowanie i niszczenie patogenów, takich jak wirusy czy bakterie, czy też nieprawidłowe komórki, zanim zdołają one zaszkodzić organizmowi. System odpornościowy możemy sobie wyobrazić, jako "małą armię" gotową przez cały czas do obrony organizmu. Atakujące z zewnątrz patogeny jak i nieprawidłowe i nowotworowe komórki są zazwyczaj identyfikowane przez system odpornościowy, poprzez białka zwane antygenami, które się znajdują na powierzchni komórek, niezależnie od tego czy są one prawidłowe czy złośliwe. Komórki układu odpornościowego posiadają na swojej powierzchni swoiste receptory, które wiążą te antygeny. Tak jak zamek można otworzyć tylko odpowiednim kluczem, tak antygen może być związane tylko przez odpowiednią komórkę układu odpornościowego. Kiedy dojdzie do połączenia receptor-antygen, następuje odpowiedź układu odpornościowego, a organizm przystępuje do niszczenia, usuwania lub oddzielania patogenów lub nieprawidłowych komórek.
Układ limfatyczny
Układ limfatyczny jest częścią systemu obrony organizmu przed chorobami i infekcjami. Układ limfatyczny zbudowany jest z naczyń chłonnych, które są obecne w każdej części ciała. Naczynia te wypełnia limfa (chłonka) – mleczny płyn zawierający białe komórki zwane limfocytami. W sieci naczyń chłonnych znajdują się małe narządy o kształcie fasoli, zwane węzłami chłonnymi. Tysiące węzłów chłonnych znajdują się prawie we wszystkich częściach ciała np. w łokciu, pachwinie, szyi czy pod pachami. Limfa płynie przez węzły chłonne oraz przez wyspecjalizowaną tkankę chłonną taką jak śledziona, migdałki, szpik i grasica. Węzły chłonne filtrują płyn limfatyczny, usuwając bakterie, wirusy i inne obce substancje. Jeżeli przez węzeł lub grupę kolejnych węzłów przepływa duża ilość bakterii, mogą być one powiększone lub stać się bolesne przy dotyku. Na przykład, gdy jesteśmy przeziębieni, to węzły chłonne podżuchwowe i szyjne mogą być powiększone. W większości przypadków powiększone węzły chłonne są wynikiem infekcji, a nie procesu nowotworowego.
Czym są limfocyty?
Limfocyty to typ białych komórek krwi, które pomagają organizmowi zwalczać infekcje. Powstają one w szpiku, śledzionie, w węzłach chłonnych i krążą we krwi i w naczyniach chłonnych. Limfocyty rozpoznają obce komórki i szybko dążą do ich zniszczenia. Rozróżniamy dwa typy limfocytów: limfocyty B i limfocyty T. Limfocyty B różnicują się w komórki plazmatyczne i wytwarzają specyficzne białka zwane przeciwciałami, które krążą w krwi i zwalczają toksyny, bakterie i niektóre komórki nowotworowe. Przeciwciała działają jak sterowany biologiczny pocisk kierowany tylko i wyłącznie na cel, na powierzchni, którego znajduje się antygen, na którego zwalczanie został on zaprogramowany. Organizm może identyfikować i usuwać niechciane substancje. Niektóre patogeny potrafią unikać ataku limfocytów B, ponieważ rosną wewnątrz komórek organizmu. Wtedy rolę zaczynają odgrywać limfocyty T. Rozpoznają one, które komórki są zainfekowane i niszczą je bezpośrednio. Limfocyty T pomagają organizmowi w walce z infekcjami wirusowymi oraz w niszczeniu komórek nieprawidłowych i nowotworowych.
Po zniszczeniu patogenu, limfocyty B i T które przeżyły, przekształcają się w wyspecjalizowane komórki pamięci i zostają pozostawione na straży w węzłach chłonnych, gdzie czekają na ponową aktywacje, w przypadku kiedy konkretny antygen pojawi się ponownie w organizmie. Te komórki pamięci można potraktować jak "strażników", którzy cały czas obserwują i chronią organizm przed patogenami. Organizm posiada skomplikowany system kontroli, aby utrzymać liczbę limfocytów w równowadze.
