- "Do grup ryzyka, które powinny w pierwszej kolejności zostać objęte szczepieniami, należą zarówno pacjenci onkologiczni, jak i hematoonkologiczni" - mówi prof. Iwona Hus.
- "Do szczepień o najwyższej rekomendacji należą szczepienia przeciwko grypie, pneumokokom, wirusowi zapalenia wątroby typu B i SARS-CoV-2" - wymienia.
- "Dostępna jest już także w Polsce szczepionka przeciwko półpaścowi. Od stycznia 2024 r. będzie ona refundowana w 50 proc." - dodaje.
"Do grup ryzyka, które powinny w pierwszej kolejności zostać objęte szczepieniami, należą zarówno pacjenci onkologiczni, jak i hematoonkologiczni. Lekarze pytają nas, czy i kiedy szczepić tych chorych, ponieważ mają oni różne ryzyko zakażeń i różne rodzaje leczenia, które wpływa na upośledzenie odporności" - mówiła prof. Iwona Hus, kierownik Kliniki Hematologii Państwowego Instytutu Medycznego MSWiA w Warszawie podczas konferencji Onkologia 2023 - podsumowanie roku.
Jak wskazywała, najlepiej szczepić pacjentów wówczas, gdy nie są leczeni. Część chorych nie wymaga leczenia przez wiele lat od rozpoznania i u takich pacjentów należy rozpocząć program szczepień zaraz po rozpoznaniu, choć nie sposób określić stopnia protekcji w chwili, gdy konieczne będzie rozpoczęcie leczenia. Z kolei u chorych wymagających natychmiastowego leczenia rozpoczęcie szczepień zaraz po rozpoznaniu nie jest niemożliwe. Dodatkowo leczenie, np. rytuksymabem, może wpływać na skuteczność szczepień.
Zalecenia dotyczące szczepień u chorych na nowotwory
"U chorych na nowotwory stosowane są szczepionki inaktywowane, podawane minimum na dwa tygodnie przed rozpoczęciem leczenia przeciwnowotworowego. Szczepionki mogą być podane nie wcześniej niż trzy miesiące po zakończeniu chemioterapii i/lub radioterapii i nie wcześniej niż sześć miesięcy po zakończeniu leczenia rutyksymabem lub innym przeciwciałem monoklonalnym anty-CD20. Jak pokazują jednak wyniki badań, bywa, że nawet po roku od terapii trudno wyindukować odpowiedź na szczepienie" - wyjaśniała prof. Hus.
Jak zauważyła, w przypadku transplantacji komórek krwiotwórczych na szczepienie można się decydować także nie wcześniej niż po trzech-sześciu miesiącach, w zależności od konkretnej sytuacji.
"Immunizacja szczepionkami inaktywowanymi nie może być oczywiście jednoznaczna ze szczepieniem osób z prawidłowo funkcjonującym układem odpornościowym, ale jeśli nawet odpowiedź na szczepienie uzyskamy tylko u części chorych, to i tak jest to lepsze niż nic" - podkreślała ekspertka.
Dodała, że w przypadku pacjentów onkologicznych przeciwwskazane są przede wszystkim szczepionki żywe – inaktywowane można stosować, ale musi upłynąć odpowiedni czas od zakończenia leczenia.
Szczepienia o najwyższej rekomendacji
"Do szczepień o najwyższej rekomendacji należy szczepienie przeciwko grypie, które należy zaczynać od chwili, gdy pojawia się nowa szczepionka. U chorych na nowotwory częstość hospitalizacji z powodu grypy jest 4-krotnie większa, a śmiertelność 10-krotnie większa w porównaniu do zdrowej populacji. Standardowo pacjent powinien przyjąć jedną dawkę szczepionki, ale np. w przypadku szpiczaka plazmocytowego zaleca się dwie dawki w odstępie miesiąca" - wyjaśniała prof. Hus.
Zaznaczyła, że u pacjentów onkologicznych siła dowodów na skuteczność szczepień przeciwko grypie nie jest tak duża jak w zdrowej populacji, ale odnotowuje się zmniejszenie śmiertelności i częstości powikłań, takich jak np. zapalenie mięśnia sercowego czy wtórne nadkażenia bakteryjne, co już stanowi istotną korzyść.
Jak mówiła, drugą szczepionką o dużej sile rekomendacji jest szczepienie przeciwko pneumokokom, najczęstszemu patogenowi u chorych na nowotwory. Ryzyko inwazyjnej choroby pneumokokowej u chorych na nowotwory hematologiczne jest 35-krotnie większe niż w populacji ogólnej. Najwyższe, bo aż 60-krotnie większe, jest u chorych na szpiczaka. Najnowszą szczepionką jest PCV20, w przypadku której szczepienie jest jednorazowe. Jeśli stosowana jest szczepionka wcześniejsza, PCV13, po co najmniej ośmiu tygodniach należy podać szczepionkę polisacharydową PPSV23.
Ekspertka wskazywała, że do najmocniej rekomendowanych szczepień należy też to przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu B. Część starszych pacjentów nie jest zaszczepiona, dlatego przed rozpoczęciem wielu metod leczenia, które wiążą się z ryzykiem reaktywacji WZW B, należy wykonać badania w kierunku przeciwciał poszczepiennych i zaszczepić chorych, którzy tego wymagają. U pacjentów hematoonkologicznych rekomendowany jest schemat szczepień dla osób z obniżoną odpornością, tj. 0, 1, 2, 6 miesięcy.
Najwyższy poziom rekomendacji ma również szczepienie przeciwko SARS-CoV-2. U chorych na nowotwory istnieje większe ryzyko zakażenia i ciężkiego przebiegu COVID-19. U chorych na białaczki jest ono 11-krotnie większe niż w populacji ogólnej, a u chorych na chłoniaki 8-krotnie większe.
"Choć obecnie dominujący wariant wirusa ma większe powinowactwo do górnych dróg oddechowych niż do płuc, to chorzy z zaburzeniami odporności mogą mieć jednak ciężki przebieg choroby. Może to opóźniać u tych pacjentów rozpoczęcie leczenia przeciwnowotworowego, może także skutkować zamykaniem oddziałów szpitalnych. Dlatego szczepienia te są zalecane, podobnie jak szczepienia rodzin chorych oraz personelu medycznego" - wyjaśniała prof. Hus.
Szczepionka przeciwko półpaścowi na styczniowej liście refundacyjnej
Jak przypomniała ekspertka, w Polsce dostępna jest już szczepionka przeciwko półpaścowi. Dotyka on osoby, które przebyły wcześniej zakażenie wirusem ospy wietrznej.
"Częstość występowania półpaśca u chorych na nowotwory układu krwiotwórczego i chłonnego otrzymujących leczenie immunosupresyjne jest 10-krotnie wyższa niż w całej populacji. Półpasiec występuje nawet u 1/4 chorych na nowotwory układu chłonnego: szpiczaka plazmocytowego, przewlekłą białaczkę limfocytową, chłoniaka Hodgkina i chłoniaki nieHodgkina. Dla osób w wieku 18 lat i starszych, o zwiększonym ryzyku zachorowania na półpasiec, zalecana jest szczepionka Shingrix. Od stycznia 2024 r. będzie ona refundowana w 50 proc." - mówiła prof. Hus.
Źródło: rynekzdrowia.pl
