Na początku warto poznać język związany z tą grupą schorzeń. Niezależnie od tego czy mierzymy się z własną chorobą czy chcemy wspierać bliską nam osobę przygotujmy się na rozmowy z lekarzami oraz nauczmy się zadawać pytania – pomogą nam lepiej odnaleźć się w sytuacji, pokonać lęk i właściwie przygotować się do terapii. Zapoznanie się z terminologią ułatwi nam komunikacje z lekarzami oraz pozostałymi pracownikami opieki medycznej w trakcie terapii.
Poniżej kilka najważniejszych pojęć które powinniśmy poznać:
Antygen – białko zlokalizowane na powierzchni komórkowej, umożliwiające rozpoznanie obcych komórek przez układ odpornościowy. Antygeny czasami nazywane są markerami.
Biopsja – pobranie małego wycinka tkanki (np. z węzła chłonnego) i przebadanie go pod mikroskopem. Ta procedura pomaga stwierdzić obecność raka. Jeśli został wcześniej zdiagnozowany, biopsja pomoże określić jego typ. Pomaga to lekarzom w wyborze najlepszego podejścia do leczenia. Zazwyczaj biopsję przeprowadza się przy użyciu igieł. Czasami może być to chirurgiczne pobranie próbek tkanki.
Nowotwór – zaburzony rozrost komórek, który wymyka się spod kontroli naturalnego systemu obronnego organizmu. Czasami komórki nowotworowe rozrastają się i tworzą guz. Gdy są obecne we krwi obwodowej mówimy o białaczce.
Guz – nieprawidłowa masa lub obrzęk tkanki. Guz może się pojawić w każdym miejscu w organizmie, może być to guz łagodny lub złośliwy. Nazwa guz nie zawsze oznacza nowotwór.
Stadium – czyli stopień zaawansowania choroby nowotworowej. Jest określany tylko raz, podczas pierwszego rozpoznania choroby. Dane dotyczące rozwoju nowotworu z upływem czasu są dołączane do informacji o początkowym stadium choroby. Lekarzeużywają różnych systemów opisujących stopień zaawansowania choroby nowotworowej dla różnych typów raka. Opis stopnia zaawansowania choroby pomaga lekarzom w opracowaniu prognoz oraz zaleceń terapeutycznych dla każdego pacjenta. Pomaga również w komunikacji pomiędzy lekarzem a pacjentem co ułatwia podjęcie najefektywniejszej współpracy podczas terapii. Większość systemów określających stadium raka uwzględnia takie informacje jak: lokalizacja, typ komórek tworzących nowotwór, wielkość guza – jeśli występuje, rozprzestrzenienie się nowotworu do węzłów chłonnych, rozprzestrzenienie do innych części ciała, stopień złośliwości.
Przerzut – rozprzestrzenienie się nowotworu na inne narządy w organizmie.
Chemioterapia – leczenie, mające na celu zahamowanie rozrastających się gwałtownie komórek nowotworowych. Metoda leczenia ogólnoustrojowego – co oznacza, że leki przepływają przez krwioobieg do niemal każdej części ciała – za pomocą leków cytostatycznych. Często łączona z innymi metodami leczenia takimi jak metody chirurgiczne, radioterapia, hormonoterapia, leczenie ukierunkowane.
Immunoterapia – inaczej terapia biologiczna polega na pobudzeniu naturalnej odporności organizmu do walki z chorobą. Radioterapia – leczenie nowotworu przy użyciu promieniowania rentgenowskiego (promieniowanie X) Wysokie dawki wysokoenergetycznego promieniowania rentgenowskiego, skierowane ściśle tylko na określone miejsce, zabijają komórki nowotworowe. Radioterapia (z lub bez chemioterapii) używana jest do leczenia niektórych chłoniaków w tym chłoniaka Hodgkina.
Remisja – brak choroby. Chory jest w stanie remisji, jeżeli po leczeniu nowotwór jest niewykrywalny (remisja całkowita) lub zostało go mniej niż 50% pierwotnej wielkości (remisja częściowa)
Rokowanie – prawdopodobny rezultat choroby, razem z prawdopodobieństwem wyzdrowienia.
PET (pozytonowa tomografia emisyjna) – metoda obrazowania całego organizmu używana, aby zidentyfikować miejsca zaatakowane przez nowotwór. Test ten wykazuje zmianę aktywności metabolicznej komórek nowotworowych w różnych częściach organizmu.
Chłoniak – choroba złośliwa, rozpoczynająca się w węzłach chłonnych lub tkankach i narządach systemu odpornościowego. Do chłoniaków zaliczamy chłoniaki Hodgkina i chłoniaki nieziarnicze.
Białaczka – choroba charakteryzująca się nadprodukcją nieprawidłowych lub niedojrzałych komórek krwi, które krążą we krwi
Etiologia – przyczyna choroby
Progresja choroby – termin służący do określenia pogorszenia się stany chorego, pomimo zastosowanego leczenia (niepowodzenie w leczeniu).
Transplantacja allogeniczna – procedura przekazania choremu szpiku kostnego pochodzącego od innego dawcy.
Transplantacja autologiczna – rodzaj przeszczepu szpiku kostnego, który pochodzi od chorego.
Stając w obliczu choroby musimy wyzbyć się uprzedzeń, być otwartymi oraz nie wstydzić się pytać. Nie krępuj się poprosić swojego lekarza o wyjaśnienie pojęć, którymi się posługuje. Zrozumienie choroby pomoże Ci we właściwy sposób dbać o siebie czy osobę bliską zmagającą się z rakiem. Odpowiednia świadomość pomaga uniknąć zagrożeń, manipulacji, działań osób trzecich chcących wykorzystać naszą sytuację dla własnych celów. Posiadając podstawową wiedzę możemy czuć się bezpieczniej.
Więcej, terminów z którymi możesz się spotkać w trakcie terapii czeka w naszym słowniku medycznym.
W informacjach dla pacjenta znajdziesz najważniejsze dane na temat poszczególnych rodzajów terapii, diagnostyki, ośrodków hematologicznych, programów lekowych oraz stowarzyszeń chorych.
