- Im większy ośrodek z lepszą bazą i lepiej wykształconymi lekarzami tym większa szansa na wyleczenie. Najefektywniej leczeni są chorzy w tzw. ośrodkach referencyjnych, które specjalizują się w leczeniu nowotworów. W całym kraju mamy 26 takich pełnoprofilowych placówek onkologicznych dla dorosłych i 15 dla dzieci. A leczeniem wszystkich chorych na raka zajmuje się w Polsce prawie pół tysiąca szpitali.
Prezes PUO zwrócił uwagę na ogromną rolę jaką mają do spełnienia lekarze pierwszego kontaktu we wczesnym rozpoznawaniu chorób nowotworowych. Obecnie liczba wyleczeń to 31-50 %, u dzieci 70% ale tylko 20-30% spośród nich to chorzy we wczesnym stadium nowotworu.
Naukowcy uczestniczący w Konferencji podkreślili też że chybione leczenie chorego na raka może aż o 50 proc. zmniejszyć jego szanse na przeżycie lub przedłużenie życia.
Prof. Wiesław Wiktor Jędrzejczak, krajowy konsultant do spraw hematoonkologii poinformował, że chorzy na nowotwory krwi mają w Polsce dostęp do wszystkich najważniejszych leków. „Nasza hematologia reprezentuje światowy poziom”.
Problemem jest natomiast zapis w ustawie refundacyjnej o stosowaniu leków zgodnie z charakterystyką produktu leczniczego. Profesor Jędrzejczak przytoczył przykład bortezomibu, leku stosowanego w leczeniu szpiczaka plazmocytowego. Zgodnie z charakterystyką produktu lekowego (CHPL) lek można podawać drogą dożylną. Ostatnio pojawiły się dowody naukowe wskazujące na bezpieczniejszą i mniej toksyczną drogę podania czyli podskórnie. Mimo, że ta nowa droga podania uzyskała pozytywną rekomendację Agencji Oceny Technologii Medycznych (AOTM), zalecenie to stoi w sprzeczności z ChPL bortezomibu.
Zapisy obecnej ustawy nakładają również obowiązek wystąpienia o refundację leku tylko przez podmiot odpowiedzialny za obrót danym lekiem czyli firmę farmaceutyczną, co w pewnych przypadkach moze ograniczać dostęp do leków. Pewną niezręcznością wydaje się być konstrukcja programów lekowych, które obecnie opracowywane są przez firmę farmaceutyczną odpowiedzialną za obrót danym lekiem. Ostatnio utrudniony został również dostęp do leków stosowanych w ramach badań klinicznych zarówno komercyjnych jak i niekomercyjnych.
Jednym z punktów programu konferencji było przedstawienie nowoczesnych terapii i polskich badań na tle nowości światowych w tym m.in w białaczkach, szpiczaku i chłoniakach.
Prof. Jan Walewski z Centrum Onkologii przedstawił największe osiągnięcia w terapii w chłoniaków. Jednym z leków przedstawionych przez prof. Walewskiego było przeciwciało anty-CD20. Charakteryuje się ono wysoką efektywnością i małą toksycznością. W badaniach klinicznych nad tym lekiem brały udział również polskie ośrodki.
Działanie leku przedstawiono na przykładzie leczenia chłoniaka Burkitta, w którym dzięki terapii skojarzonej z przeciwciałem anty-CD 20 uzyskano 90% wyleczeń oraz pokazano bardzo obiecujące wyniki terapii skojarzonej lenalidomidu z rytuksymabem w leczeniu chłoniaków nieziarniczych.
Prof. Walewski wymienił nowe rodzaje przeciwciał z którymi wiąże się duże nadzieje jak: brentuximab vedotim w leczeniu postaci nawrotowych chłoniaka Hodgkina czy elotuzumb stosowanego w szpiczaku plazmocytowym.
Prof Walewski wskazał również bendamustynę jako lek o dużym potencjale leczniczym dzięki niskiej toksyczności i wysokiej aktywności przeciwnowotworowej w komórkach białaczkowych i chłoniakowych. Mimo że jest to lek znany od dawna, ostatnio zwrócono uwagę na jego nowe mechanizmy działania. Niestety, mimo że lek ten dostał ponad rok temu 2 pozytywne rekomendacje AOTMu, do tej pory z niezrozumiałych przyczyn nie znalazł się jeszcze w katalogu świadczeń gwarantowanych.
Prof. Włodzimierz Olszewski, patolog Centrum Onkologii w Warszawie, powołując się na przykład mutacji genu HER2, powiedział że w Polsce działa 30 pracowni zajmujących się oznaczeniem tej mutacji. W ubiegłym roku objęto tymi badaniami wszystkie pacjentki z rakiem piersi. Gorzej jest z innymi rodzajami nowotworów. Zbyt mało jest pracowni molekularnych zajmujących się na przykład rakiem płuca i rakiem jelita grubego.
- Terapia celowa nie jest pustosłowiem, gdyż wyraźnie poprawia wyniki leczenia tych chorych, którzy się do niej kwalifikują - powiedział prof. Maciej Krzakowski, konsultant krajowy w dziedzinie onkologii klinicznej. Dodał też, że dzięki badaniom molekularnym można ocenić jak bardzo agresywny jest nowotwór i jakie są szanse chorego. Badania te powinny być zatem rozwijane, by można było objąć nimi wszystkich chorych.
Z kolei dr Jerzy Jarosz z Centrum Onkologii w Warszawie zwrócił uwagę uczestników na problem niedostatecznego leczenia wspomagającego i jakości życia chorego nowotworowego. -Zbyt mało stosujemy opioidowych leków przeciwbólowych. Wykorzystanie tych środków jest wciąż aż pięciokrotnie niższe niż w większości innych krajów europejskich, takich jak Wielka Brytania, Niemcy i Szwecji.
Na zakończenie uczestnicy konferencji podkreślili, że polska hematologia stoi na bardzo wysokim, europejskim poziomie, o czym świadczą publikacje które ukazały się w ostatnim czasie w czasopiśmie o istotnym współczynniku wpływu (IF) jak min. praca prof. Hołowieckiego podsumowująca doświadczenia polskich ośrodków z kladrybiną, która ukazała się w prestiżowym J Clin Oncol., czy artykuł poglądowy dotyczący aktywności terapeutycznej bendamustyny w chłoniakach B-komórkowych opracowanych przez prof Tadeusz Robaka i prof Annę Korycką – Wołowiec z Kliniki Hematologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, który ukazał się w Expert Opinion on Drug Metabolism & Toxicology w 2012.
(aa)
