Według danych z dużej analizy przeprowadzonej niedawno na Islandii, częstość występowania MGUS i SMM w populacji osób powyżej 40. roku życia wynosi 0,53%. Historycznie ryzyko transformacji SMM do MM wynosiło ok. 10% rocznie. Wprowadzenie kryteriów SLiM do wytycznych rozpoznawania MM przesunęło część chorych z kategorii SMM wysokiego ryzyka do MM, zwiększając rozpoznawalność objawowego szpiczaka o kilka procent. Profesor Wróbel podkreślił, że w przypadku chorych z SMM wysokiego ryzyka transformacja do MM występuje częściej, ale nie zawsze.
„Prawdopodobnie ryzyko transformacji w pierwszym okresie od rozpoznania jest niższe, niż to przedstawiane w pracach sprzed 2014 roku” – powiedział prof. Wróbel. – „Kluczowa jest kwestia identyfikacji pacjentów wysokiego ryzyka, u których ryzyko progresji do pełnoobjawowego szpiczaka jest duże. Zalecenia mówią, że pacjent ze szpiczakiem tlącym powinien być wnikliwie obserwowany, powinniśmy więc takiego pacjenta monitorować, aby uniknąć powikłań związanych z pełnoobjawowym szpiczakiem”.
Leczenie SMM może przynieść korzyści pod postacią opóźnienia rozwoju szpiczaka, uniknięcia powikłań narządowych czy perspektywy wyleczenia. Ceną tego są jednak potencjalne działania niepożądane terapii, możliwa oporność w kolejnych liniach leczenia i pogorszenie jakości życia. Profesor powołał się na badanie porównujące zastosowanie lenalidomidu z deksametazonem oraz strategię wyczekującą u pacjentów z SMM wysokiego ryzyka. Badanie wykazało korzyści z wczesnego zastosowania leczenia, należy jednak zaznaczyć, że było one prowadzone przed wprowadzeniem kryteriów SLIM, co oznacza, że część pacjentów uwzględnionych w analizie byłoby obecnie rozpoznanych jako objawowy MM. Przeprowadzone były również badania oceniające zastosowanie schematów intensywnego leczenia (KRd+ASCT, Dara-KRd), które wykazały bardzo wysokie odsetki odpowiedzi, jednak były związane z istotną toksycznością.
„Problem z tymi badaniami jest taki, że są to badania drugiej fazy” – zauważył prof. Wróbel. – „Z tego powodu ciężko odnieść wyniki tych badań do korzyści [w rzeczywistej praktyce klinicznej], raczej traktujemy je jako zasygnalizowanie, że taka terapia jest możliwa”.
W podsumowaniu prof. Wróbel przedstawił wyniki badania ankietowanego, które pokazało, że większość lekarzy zajmujących się leczeniem pacjentów z dyskrazjami plazmocytowymi nie zdecydowałoby się na podanie wczesnego leczenia u pacjenta z SMM i wybrałoby jego obserwację.
Artykuł pochodzi z newslettera konferencji Hematologia Kliniczna i Doświadczalna 2024.
