„Mamy dostęp do najnowocześniejszych terapii, potrafimy leczyć pacjentów na światowym poziomie, wydaje się, że to, co pozostało, to zwiększyć dostępność tych terapii dla naszych pacjentów” – podkreślił prof. Grzegorz Basak, kierownik Katedry i Kliniki Hematologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych WUM. – „Problemem jest często samo dostanie się do hematologa, ponieważ czas oczekiwania na wizytę w trybie planowym wynosi około roku. Czas oczekiwania na hospitalizację jest istotnie krótszy, jednak niestety w przypadku pacjentów z ostrymi białaczkami, gdzie ta hospitalizacja powinna być natychmiastowa, czasami okazuje się, że czasami fizycznie tego pacjenta nie ma gdzie położyć.
Profesor Basak zauważył, że konieczne jest nie tylko tworzenie nowych oddziałów, ale również zmiana organizacji pracy w oddziałach istniejących w kierunku pozwalającym na odciążenie lekarzy specjalistów.
„Potrzebne jest odpowiednie wsparcie, na przykład system asystentów, dzięki czemu lekarz mógłby podejmować kluczowe decyzje dotyczące terapii, a nie skupiać się na obowiązkach administracyjnych” – powiedział prof. Basak. – „Kolejną kwestią jest odciążenie oddziałów hematologicznych przez oddziały o innych profilach. Inne oddziały byłyby w stanie nas odciążyć w przetoczeniach, w leczeniu niektórych powikłań infekcyjnych czy w opiece paliatywnej, ale konieczny jest odpowiedni system gratyfikacji finansowej dla tych oddziałów, aby opłacało się im te działania podejmować”.
Dr Małgorzata Sobotka-Gałązka, wiceprzewodnicząca Rady Narodowego Funduszu Zdrowia podkreśliła, że obecnie największym wyzwaniem jest tempo starzenia się społeczeństwa i wzrastający odsetek osób powyżej 65. roku życia.
„Wiemy doskonale, że wiek jest czynnikiem ryzyka rozwoju chorób hematologicznych. Żeby stawić czoła wyzwaniu demograficznemu, musimy przezbroić system ochrony zdrowia” – powiedziała. W swojej wypowiedzi podkreśliła rolę lekarza rodzinnego w profilaktyce i wczesnym wykrywaniu chorób oraz optymalnego kierowania pacjentów do dalszej opieki w ramach poradni specjalistycznych i leczenia szpitalnego. – „Konieczna jest zmiana modelu finansowania świadczeń, które można zrealizować w trybie ambulatoryjnym, a są wykonywane w trybie szpitalnym ze względu na fakt, że nie ma innej możliwości ich rozliczenia” – podkreśliła. – „Największym wyzwaniem jest dostęp do kadr i bazy infrastrukturalnej” – podsumowała, dodając, że przebudowa infrastruktury może być możliwa dzięki środkom pozyskanym z Krajowego Programu Odbudowy.
Eksperci wielokrotnie podkreślali, że konieczna jest optymalizacja wykorzystania różnych poziomów opieki, rozpoczynając od podstawowej opieki zdrowotnej, odpowiadającej za wczesne wykrywanie chorób i kierowanie pacjentów do dalszych poziomów opieki specjalistycznej, poprzez ambulatoryjną opiekę specjalistyczną i oddziały szpitalne.
„Nasze zasoby kadrowe są ograniczone, musimy więc optymalizować wykorzystanie każdego elementu” – podsumował prof. Krzysztof Giannopoulos, prezes Polskiego Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów. Podkreślił, że „nowoczesna hematologia może być bliżej pacjenta”, a wiele świadczeń mogłoby być realizowanych w opiece ambulatoryjnej. O potrzebie przeniesienia niektórych świadczeń do ambulatoryjnej opieki specjalistycznej mówiła również prof. Joanna Góra-Tybor.
„Powinna się zmienić jednak prosta, a równocześnie najtrudniejsza rzecz – finansowanie. Coraz większe znaczenie mają badania genetyczne, które są potrzebne do prawidłowej diagnostyki i monitorowania leczenia, które równocześnie generują ogromne koszty. Diagnostyczne pobyty jednodniowe wiążą sie z ogromem dokumentacji, więc organizacyjnie łatwiejsze byłoby rozliczanie tych procedur w ramach AOS” – powiedziała.
Perspektywa lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej została przedstawiona przez dr. Tomasza Zielińskiego, prezesa Lubelskiego Związku Lekarzy Rodzinnych – Pracodawców.
„Rola POZ w ostatnich latach wzrasta. Jesteśmy najbliżej pacjenta, równocześnie najtańsi w systemie” – podkreślił. – „Przydatna byłaby możliwość wykorzystania potencjału telemedycyny i skonsultowania na bieżąco wyników badań ze specjalistą w przypadkach wątpliwych, co pozwoliłoby na zoptymalizowanie wykorzystania czasu i potencjału hematologów. Potrzebne byłoby rozwiązanie systemowe, które mogłoby taką opcję umożliwić”.
Prof. Ewa Lech-Marańda, konsultant krajowy w dziedzinie hematologii, skupiła się na pozytywnych zmianach w zakresie hematologii, które zaistniały na przestrzeni ostatnich lat.
„W 2015 r. udało się wpisać hematologię do tak zwanych specjalności deficytowych, co przełożyło się na lepszą możliwość realizacji specjalizacji z hematologii. Hematologia jest bardzo dynamicznie rozwijającą się dziedziną” – podkreśliła. – „Mamy wiele terapii celowanych, mamy możliwość rozwoju, co przyciąga młode osoby. Obecnie mamy 593 czynnie pracujących lekarzy hematologów oraz 262 osoby w trakcie szkolenia specjalizacyjnego. Bardzo wiele zmieniło się także w obszarze refundacji: ostatnie 5 lat to 75 nowych cząsteczko-wskazań w 26 wskazaniach nowotworowych i nienowotworowych”.
Prof. Lech-Marańda zauważyła jednak, że pomimo poprawy sytuacji, zapotrzebowanie kadrowe nadal jest ogromne, a wprowadzenie nowych terapii jest związane również z dodatkowymi wyzwaniami w codziennej pracy lekarzy. Zwróciła uwagę na duże obciążenie związane z wdrażaniem nowych programów lekowych i potrzebę dofinansowania do ich prowadzenia w sensie administracyjnym. Podkreśliła również ograniczony dostęp do niektórych badań diagnostycznych, na przykład brak badania immunofenotypowego w koszyku świadczeń gwarantowanych. Rozszerzenie koszyka badań gwarantowanych oraz możliwość bardziej elastycznego rozliczania badań diagnostycznych w ramach hospitalizacji mogłyby usprawnić diagnostykę i terapię pacjentów oraz ograniczyć konieczność wielokrotnych pobytów w szpitalu.
Ogromne potrzeby w kwestii kształcenia kadr medycznych oraz odpowiedniego dysponowania zasobami ludzkimi zauważył także prof. Wojciech Załuska, rektor Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
„Siła medycyny opiera się nie tylko na ilości środków finansowych, ale przede wszystkim na odpowiedniej precyzji działania zespołów medycznych w całości” – powiedział. W dalszej części wypowiedzi prof. Załuska omówił potrzebę zmian organizacyjnych oraz konieczność zwiększenia finansowania, niezbędnego do ich wdrożenia.
Na potrzeby i uwagi przedstawione przez grono specjalistów odpowiedział w swojej wypowiedzi dr Marek Kos, podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia.
„Z wielka uwagą wysłuchałem Państwa sugestii. Konieczne jest wprowadzenie zmian” – przyznał. Zgodził się, że przeniesienie niektórych świadczeń do opieki ambulatoryjnej byłoby korzystne, zarówno z punktu widzenia pacjentów, jak i obciążenia lekarzy, równocześnie zauważył konieczność skrócenia czasu oczekiwania do poradni hematologicznych i zwiększenia dostępu do opieki specjalistycznej dla pacjentów. – „Zachęcam lekarzy do robienia specjalizacji z hematologii, chociaż wiem, że jest to specjalizacja trudna, wymagająca i nie zawsze przynoszącą oczekiwaną satysfakcję” – podsumował.
Artykuł pochodzi z newslettera konferencji Hematologia Kliniczna i Doświadczalna 2024.
