Morphini sulfas WZF 0,1% spinal - baza leków

Wskazania

Do stosowania dożylnie, zewnątrzoponowo lub podpajęczynówkowo w leczeniu bólów o dużym nasileniu, nieustępujących po nieopioidowych lekach przeciwbólowych. Zastosowanie podania zewnątrzoponowego i podpajęczynówkowego zapewnia długotrwałe działanie przeciwbólowe, pozbawione zaburzeń czucia, zaburzeń ruchowych oraz zaburzeń układu współczulnego.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na morfinę lub inne opioidowe leki przeciwbólowe. Ostry napad astmy oskrzelowej lub choroba obturacyjna górnych dróg oddechowych. Ogólne przeciwwskazania do stosowania podpajęczynówkowo i zewnątrzoponowo: stan zapalny w miejscu wkłucia, jednoczesne leczenie lekami przeciwzakrzepowymi, skaza krwotoczna; inne stany kliniczne będące przeciwwskazaniem do podania morfiny zewnątrzoponowo lub podpajęczynówkowo.

Dawkowanie

Dawkowanie ustala się indywidualnie, uwzględniając wskazania kliniczne, rodzaj bólu (ostry czy przewlekły), stosowane dotychczas leki przeciwbólowe, stan pacjenta. Podanie dożylne. Dawka początkowa u dorosłych wynosi od 2 mg do 10 mg/70 kg mc. Podanie zewnątrzoponowe. Dorośli: dawka początkowa 5 mg, podana we wstrzyknięciu w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, może zapewnić działanie przeciwbólowe przez 24 h. Jeżeli działanie przeciwbólowe nie zostanie osiągnięte w ciągu 1 h, można z zachowaniem ostrożności podać dawkę uzupełniającą 1 mg do 2 mg. Nie należy stosować dawki większej niż 10 mg na dobę. We wlewie ciągłym stosuje się dawkę początkową - 2 mg do 4 mg na dobę. Jeśli dawka początkowa jest niewystarczająca, można podać dawkę uzupełniającą 1 mg do 2 mg. Podanie zewnątrzoponowe w odcinku piersiowym kręgosłupa nawet dawki 1 mg do 2 mg może spowodować wystąpienie wczesnych lub późnych objawów zahamowania ośrodka oddechowego. Dawki mniejsze niż 5 mg mogą zapewnić wystarczające działanie przeciwbólowe przez 24 h. Podanie podpajęczynówkowe. Dorośli: pojedyncza dawka 0,2 mg do 1 mg, podana we wstrzyknięciu może zapewnić działanie przeciwbólowe przez 24 h. Nie należy stosować podpajęczynówkowo więcej niż 1 ml roztworu. Zaleca się podawanie leku wyłącznie w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Nie zaleca się powtarzania wstrzyknięcia podpajęczynówkowego. Ciągły wlew dożylny chlorowodorku naloksonu w dawce 0,6 mg/h przez 24 h po podaniu podpajęczynówkowym zmniejsza możliwość wystąpienia działań niepożądanych. Jeżeli działanie przeciwbólowe jest niewystarczające należy rozważyć inne drogi podania leku, ponieważ możliwość powtarzania wstrzyknięć podpajęczynówkowych jest ograniczona. Cele leczenia i przerwanie leczenia. Przed rozpoczęciem leczenia morfiną należy uzgodnić z pacjentem strategię leczenia, w tym czas trwania i cele leczenia oraz plan zakończenia leczenia, zgodnie z wytycznymi dotyczącymi leczenia bólu. W trakcie leczenia lekarz powinien często kontaktować się z pacjentem, aby ocenić konieczność kontynuowania leczenia, rozważyć przerwanie leczenia i w razie konieczności zmodyfikować dawkowanie. Jeśli nie jest już konieczne leczenie pacjenta preparatem, może być wskazane stopniowe zmniejszanie dawki w celu zapobieżenia wystąpieniu objawów odstawiennych. Jeśli nie udaje się odpowiednio kontrolować nasilenia bólu, należy rozważyć możliwość wystąpienia hiperalgezji, rozwoju tolerancji i postępu choroby podstawowej. Leku nie należy stosować dłużej niż jest to konieczne. Szczególne grupy pacjentów. U osób w wieku podeszłym oraz wyniszczonych lek należy stosować szczególnie ostrożnie. Zazwyczaj wystarczające jest zmniejszenie dawki. Brak danych dotyczących stosowania produktu u pacjentów w wieku poniżej 18 lat. Nie ustalono bezpieczeństwa stosowania morfiny zewnątrzoponowo i podpajęczynówkowo u dzieci. Sposób podania. Preparat nie zawiera środków konserwujących i można go stosować dożylnie, zewnątrzoponowo i podpajęczynówkowo. Ze względu na większe ryzyko wystąpienia wczesnych oraz późnych działań niepożądanych po podaniu podpajęczynówkowym, należy jeśli to możliwe, stosować podanie zewnątrzoponowe. Wstrzyknięcia zewnątrzoponowe i podpajęczynówkowe zaleca się wykonywać w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Preparat może być stosowany zewnątrzoponowo lub podpajęczynówkowo wyłącznie przez doświadczonego lekarza, znającego technikę i działania niepożądane związane z tą drogą podania leku. Po podaniu zewnątrzoponowym lub podpajęczynówkowym, pacjenta należy obserwować przez 24 h od podania ostatniej dawki, ze względu na ryzyko wystąpienia zahamowania ośrodka oddechowego (zarówno wczesnego jak i późnego). Należy zapewnić dostęp do aparatury resuscytacyjnej, tlenu i specyficznego antidotum - chlorowodorku naloksonu. Zahamowanie ośrodka oddechowego lub inne działania niepożądane mogą również wystąpić po niezamierzonym podaniu podpajęczynówkowym lub dożylnym zbyt dużej dawki (podpajęczynówkowo stosuje się 1/10 dawki zewnątrzoponowej). Przed zewnątrzoponowym podaniem morfiny konieczne jest sprawdzenie prawidłowego położenia igły lub cewnika. W celu wykluczenia obecności igły lub cewnika w naczyniu lub przestrzeni podpajęczynówkowej należy dokonać aspiracji i sprawdzić czy w strzykawce nie pojawiła się krew lub płyn mózgowo-rdzeniowy. U pacjentów z bólem przewlekłym, leczonych morfiną podawaną zewnątrzoponowo lub podpajęczynówkowo, po rozpoczęciu terapii w warunkach szpitalnych, leczenie może być kontynuowane ambulatoryjnie lub w domu. Nadzór nad stosowaniem morfiny może prowadzić lekarz lub pielęgniarka. U pacjentów leczonych w ośrodkach opieki paliatywno-hospicyjnej oraz w domu, powinna być prowadzona dokumentacja, uwzględniająca występowanie działań niepożądanych oraz postępowanie w przypadku ich wystąpienia.

Skład

1 ml roztworu zawiera 1 mg siarczanu morfiny. 1 ml roztworu zawiera 0,154 mmol (3,54 mg) sodu.

Działanie

Silny opioidowy lek przeciwbólowy. Działa na receptory opioidowe rozmieszczone w OUN, szczególne powinowactwo wykazuje do receptorów mi. Podanie zewnątrzoponowe lub podpajęczynówkowe zapewnia długotrwałe działanie przeciwbólowe bez zaburzenia czynności motorycznych, czucia i czynności układu współczulnego. Lek wywołuje senność, zmiany nastroju, zmniejszenie temperatury ciała, zależne od dawki zahamowanie czynności oddechowej. Działanie przeciwbólowe powodowane jest również przez modyfikację uwalniania substancji neuroprzekaźnikowych z włókien nerwowych aferentnych. W tkankach zmienionych zapalnie dochodzi do migracji i zwiększonej koncentracji receptorów opioidowych, co wpływa na obwodowe działanie przeciwbólowe morfiny. Rozszerza naczynia krwionośne, początkowo zwiększa a następnie obniża napięcie błony mięśniowej przewodu pokarmowego oraz dróg moczowych i żółciowych przy zachowaniu skurczu zwieraczy. Efektem jest kurcz odźwiernika, opóźnienie opróżniania żołądka, zwiększenie ciśnienia w drogach żółciowych i moczowych, zwolnienie perystaltyki, zaparcia, zaburzenia oddawania moczu. Hamuje czynność wydzielniczą kory nadnerczy w odpowiedzi na bodziec stresowy; nie wpływa na odruchy ścięgniste i autonomiczne. Może powodować zwiększenie stężenia histaminy we krwi (u pacjentów z astmą może wywołać skurcz oskrzeli). Po podaniu dożylnym maksymalne stężenie w surowicy występuje po 30 s, a po 15-30 min w płynie mózgowo-rdzeniowym. Maksymalne działanie przeciwbólowe występuje po 30-45 min. Po podaniu zewnątrzoponowym i podpajęczynówkowym maksymalne stężenie leku w surowicy występuje po 30 min i zmniejsza się do bardzo małych wartości w ciągu 2-4 h. Działanie przeciwbólowe występuje po 15-60 min i utrzymuje się 24 h.T_0,5 po podaniu parenteralnym wynosi 1,5-2 h. W ok. 30% morfina wiąże się z białkami osocza, część nie związana ulega szybkiej redystrybucji do tkanek. Lek metabolizowany jest w wątrobie do 6-glukuronianu morfiny (postać aktywna) i 3-glukuronianu morfiny (postać nieaktywna). 90% leku wydalane jest z moczem, 10% z kałem.

Interakcje

Jednoczesne stosowanie leków opioidowych i leków uspokajających, np. benzodiazepin lub leków pochodnych, zwiększa ryzyko wystąpienia nadmiernego uspokojenia, depresji oddechowej, śpiączki lub śmierci na skutek addytywnego działania depresyjnego na OUN. Należy ograniczyć dawkę leku i czas trwania leczenia skojarzonego. Działanie morfiny mogą nasilać leki działające hamująco na OUN: leki uspokajające, przeciwhistaminowe, psychotropowe (np.: inhibitory MAO, pochodne fenotiazyny, butyrofenonu oraz trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne), alkohol. Neuroleptyki stosowane w premedykacji i w okresie śródoperacyjnym mogą nasilać hamujące działanie morfiny na ośrodek oddechowy. Należy zachować ostrożność podczas stosowania morfiny u pacjentów przyjmujących jednocześnie inne środki hamujące czynność OUN, w tym leki uspokajające lub nasenne, leki do znieczulenia ogólnego, fenotiazyny, inne leki uspokajające, leki rozluźniające mięśnie, przeciwnadciśnieniowe, gabapentynę lub pregabalinę lub alkohol. Jeśli leki te są przyjmowane w połączeniu ze zwykłymi dawkami morfiny, mogą wystąpić interakcje powodujące depresję czynności układu oddechowego, hipotensję, głęboką sedację lub śpiączkę. U pacjentów z ostrym zespołem wieńcowym leczonych morfiną obserwowano opóźnioną i zmniejszoną ekspozycję na doustną terapię przeciwpłytkową inhibitorem P2Y12. Interakcja ta, może być związana ze zmniejszoną ruchliwością przewodu pokarmowego i dotyczyć innych opioidów. Dane wskazują na możliwość zmniejszenia skuteczności inhibitora P2Y12 u pacjentów otrzymujących jednocześnie morfinę i inhibitor P2Y12. U pacjentów z ostrym zespołem wieńcowym, u których nie można wstrzymać podawania morfiny, a szybkie hamowanie P2Y12 uznaje się za kluczowe, można rozważyć zastosowanie pozajelitowego inhibitora P2Y12.

Środki ostrożności

Ostrzeżenia dotyczące podania podpajęczynówkowego i zewnątrzoponowego morfiny. Lek może być stosowany zewnątrzoponowo i podpajęczynówkowo wyłącznie przez lekarza posiadającego doświadczenie w podawaniu zewnątrzoponowym i podpajęczynówkowym leków oraz znającego metody postępowania w przypadku wystąpienia działań niepożądanych, np. zahamowania ośrodka oddechowego. Podczas stosowania leku należy zapewnić dostęp do sprzętu do resuscytacji krążeniowo-oddechowej oraz do tlenu i naloksonu. Pacjenci, którym podano morfinę zewnątrzoponowo lub podpajęczynówkowo, muszą przez 24 h pozostawać pod ścisłym nadzorem wyszkolonego personelu medycznego ze względu na możliwość wystąpienia objawów zahamowania ośrodka oddechowego. Podanie podpajęczynówkowe obarczone jest większym ryzykiem wystąpienia zahamowania oddychania niż podanie zewnątrzoponowe. Zaleca się ograniczenie stosowania leku do odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Wzmożone napięcie mięśni gładkich, które występuje po przeniknięciu do krążenia ogólnego znaczących ilości morfiny podanej zewnątrzoponowo lub podpajęczynówkowo pacjentom poddanym zabiegom chirurgicznym w obrębie dróg żółciowych lub osobom z zaburzeniami czynności dróg żółciowych może wywołać kolkę żółciową. Ostrzeżenia dotyczące podania dożylnego morfiny. Lek należy stosować z zachowaniem szczególnej ostrożności u pacjentów w podeszłym wieku, wyniszczonych, po urazach głowy, w przypadku zwiększonego ciśnienia śródczaszkowego lub śródgałkowego. Zwężenie źrenic wywołane podaniem morfiny może utrudniać diagnostykę pacjentów z patologicznymi zmianami w obrębie śródczaszki. Bardzo starannej obserwacji wymagają pacjenci ze zmniejszoną rezerwą oddechową (np. rozedmą płuc, kifoskoliozą, znaczną otyłością). Zastosowanie dużych dawek morfiny może wywołać drgawki. Z tego powodu lek należy stosować ostrożnie u pacjentów z padaczką lub drgawkami w wywiadzie. Zwiększone napięcie mięśni gładkich występujące po zastosowaniu morfiny, może spowodować wystąpienie kolki wątrobowej lub nerkowej oraz trudności w oddawaniu moczu. U chorych z przerostem gruczołu krokowego morfina może spowodować zatrzymanie moczu, wymagające stałego cewnikowania. U pacjentów z zaburzeniami metabolicznymi, zaburzoną czynnością wątroby lub nerek oraz niedoczynnością tarczycy eliminacja morfiny jest opóźniona. Podawanie morfiny w tej grupie pacjentów wymaga zachowania szczególnej ostrożności. Morfina może powodować zaburzenia czynności wątroby i skurcz zwieracza Oddiego, co prowadzi do zwiększenia ciśnienia w drogach żółciowych i ryzyka objawów dotyczących dróg żółciowych oraz zapalenia trzustki. U pacjentów ze zmniejszoną objętością krwi krążącej, zaburzeniami czynności serca oraz leczonych lekami adrenolitycznymi istnieje ryzyko wystąpienia hipotonii ortostatycznej. U pacjentów z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc oraz u pacjentów w ostrym napadzie astmy oskrzelowej podanie morfiny może spowodować ostrą niewydolność oddechową. Ze względu na możliwe powiązanie między ostrym zespołem klatki piersiowej (ACS) a podawaniem morfiny pacjentom z niedokrwistością sierpowatokrwinkową otrzymującym morfinę w czasie kryzysu naczyniowo-okluzyjnego, należy uważnie obserwować, czy nie występują u nich objawy ostrego zespołu klatki piersiowej. Opioidowe leki przeciwbólowe mogą spowodować nieodwracalną niewydolność nadnerczy i konieczność obserwowania pacjenta oraz zastosowania terapii zastępczej glikokortykosteroidami. Objawy niewydolności nadnerczy mogą obejmować np. nudności, wymioty, utratę apetytu, zmęczenie, osłabienie, zawroty głowy lub niskie ciśnienie krwi. Długotrwałe stosowanie opioidowych leków przeciwbólowych może wiązać się ze zmniejszeniem wydzielania hormonów płciowych i zwiększeniem wydzielania prolaktyny. Objawy obejmują zmniejszenie popędu seksualnego, impotencję lub brak miesiączki. W trakcie leczenia, zwłaszcza podczas stosowania w dużych dawkach, może wystąpić hiperalgezja, która nie reaguje na dalsze zwiększenie dawki morfiny. Może być konieczne zmniejszenie dawki morfiny lub zmiana leku opioidowego. Jednoczesne stosowanie morfiny i leków uspokajających, np. benzodiazepin lub leków pochodnych, może prowadzić do wystąpienia nadmiernego uspokojenia, depresji oddechowej, śpiączki lub śmierci. Z tego względu leczenie skojarzone z takimi lekami uspokajającymi należy stosować wyłącznie u pacjentów, u których nie są dostępne alternatywne metody leczenia. Jeśli zostanie podjęta decyzja o stosowaniu morfiny w skojarzeniu z lekami uspokajającymi, należy podać najmniejszą skuteczną dawkę, a czas leczenia powinien być możliwie jak najkrótszy. Należy uważnie obserwować, czy u pacjenta nie występują objawy związane z depresją oddechową i nadmierne uspokojenie. W tym kontekście zdecydowanie zaleca się poinformowanie pacjentów i ich opiekunów o możliwości wystąpienia takich objawów. Opioidy mogą powodować zaburzenia oddychania podczas snu, w tym centralny bezdech senny (CBS, CSA) i hipoksemię. Stosowanie opioidów zwiększa ryzyko wystąpienia CBS w sposób zależny od dawki. U pacjentów, u których występuje CBS, należy rozważyć zmniejszenie całkowitej dawki opioidów. W związku z leczeniem morfiną notowano występowanie ostrej uogólnionej osutki krostkowej (AGEP), która może stanowić zagrożenie życia lub prowadzić do zgonu. Większość tych reakcji występowała w ciągu pierwszych 10 dni leczenia. Pacjenta należy poinformować o objawach podmiotowych i przedmiotowych AGEP i doradzić, aby zgłosił się do lekarza, jeśli wystąpią u niego takie objawy. Jeśli wystąpią przedmiotowe i podmiotowe objawy wskazujące na AGEP, należy natychmiast przerwać stosowanie morfiny i rozważyć inne leczenie. Stosowanie opioidowych leków przeciwbólowych może prowadzić do rozwoju fizycznego i (lub) psychicznego uzależnienia bądź tolerancji. Związane z tym ryzyko wzrasta w miarę stosowania leku oraz podczas stosowania w większych dawkach. Objawy można ograniczyć poprzez dostosowanie dawki lub postaci leku oraz stopniowe odstawianie morfiny. W wyniku wielokrotnego podawania opioidów może rozwinąć się tolerancja oraz uzależnienie fizyczne i (lub) psychiczne. Wielokrotne stosowanie morfiny może prowadzić do wystąpienia zaburzeń związanych z używaniem opioidów (OUD). Większa dawka i dłuższy czas leczenia opioidami mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia OUD. Nadużywanie lub celowe niewłaściwe stosowanie leku może prowadzić do przedawkowania i (lub) zgonu. Ryzyko OUD jest zwiększone u pacjentów, u których w wywiadzie osobistym lub rodzinnym (rodzice lub rodzeństwo) stwierdzono zaburzenia spowodowane nadużywaniem substancji psychoaktywnych (w tym alkoholu), u osób używających obecnie wyrobów tytoniowych lub u pacjentów z innymi zaburzeniami psychicznymi w wywiadzie (np. z ciężką depresją, zaburzeniami lękowymi lub zaburzeniami osobowości). Przed rozpoczęciem oraz w trakcie leczenia preparatem należy uzgodnić z pacjentem cele leczenia i plan przerwania leczenia. Przed rozpoczęciem i w trakcie leczenia należy również informować pacjenta o ryzyku i objawach OUD. Pacjentowi należy doradzić, aby zgłosił się do lekarza prowadzącego, jeśli takie objawy u niego wystąpią. Konieczna jest obserwacja, czy u pacjenta nie występują objawy zachowań związanych z aktywnym poszukiwaniem leku (np. zbyt wczesne prośby o uzupełnianie zapasu leku). Postępowanie to obejmuje przegląd stosowanych równocześnie opioidów i leków psychoaktywnych (takich jak benzodiazepiny). U pacjentów z przedmiotowymi i podmiotowymi objawami OUD należy rozważyć konsultację ze specjalistą od uzależnień. Potencjał nadużycia morfiny jest podobny jak w przypadku innych silnych leków opioidowych, dlatego morfinę należy stosować ze szczególną ostrożnością u pacjentów, którzy w przeszłości nadużywali alkoholu lub leków. Ryfampicyna może zmniejszać stężenie morfiny w osoczu. Należy obserwować działanie przeciwbólowe morfiny oraz odpowiednio dostosować dawkowanie morfiny w trakcie i po zakończeniu leczenia ryfampicyną. W pierwszym dniu leczenia skojarzonego inhibitorem P2Y12 i morfiną obserwowano zmniejszenie skuteczności leczenia inhibitorem P2Y12. Preparat zawiera 7,08 mg sodu na amp./2 ml co odpowiada 0,354% zalecanej przez WHO maksymalnej 2 g dobowej dawki sodu u osób dorosłych.

Ciąża i laktacja

W ciąży stosować wyłącznie w przypadku zdecydowanej konieczności i z zachowaniem szczególnej ostrożności. U noworodków urodzonych przez matki przyjmujące długotrwale morfinę mogą wystąpić objawy zespołu odstawiennego. Nie zaleca się stosowania morfiny dożylnie w celu łagodzenia bólu podczas porodu. Morfina podana zewnątrzoponowo podczas porodu łagodzi ból porodowy w niewielkim stopniu lub nie działa przeciwbólowo. Morfina przenika do mleka kobiet karmiących piersią. Nie ustalono jaki wpływ wywiera morfina zawarta w mleku kobiecym na karmione przez nią niemowlę. W badaniach na zwierzętach wykazano, że morfina może powodować zmniejszenie płodności.

Działania niepożądane

Częstość nieznana: reakcje anafilaktoidalne, nastrój dysforyczny, niepokój, psychozy (po zastosowaniu dużych dawek), euforia, stany lękowe, uzależnienie - psychiczne i fizyczne (po długotrwałym stosowaniu morfiny, niezależnie od drogi podania; po nagłym odstawieniu może prowadzić do wystąpienia objawów zespołu odstawiennego, jednak u chorych, otrzymujących morfinę ze wskazań medycznych uzależnienie jest rzadkością), drgawki, bóle głowy, zawroty głowy, allodynia, hiperalgezja, nadmierna potliwość, zniesienie odruchu kaszlu, zespół ośrodkowego bezdechu sennego, suchość w ustach, nudności, wymioty, zaparcia, zapalenie trzustki, skurcz zwieracza Oddiego, ostra uogólniona osutka krostkowa (AGEP), skąpomocz, zespół odstawienny (abstynencyjny). Najpoważniejszym działaniem niepożądanym jest zahamowanie ośrodka oddechowego, które może wystąpić po podaniu morfiny dożylnie, zewnątrzoponowo albo podpajęczynówkowo. Po jednorazowym podaniu morfiny zewnątrzoponowo lub podpajęczynówkowo może wystąpić wczesne lub późne (do 24 h) zahamowanie ośrodka oddechowego. Objawy takie obserwowano częściej po podaniu podpajęczynówkowym niż zewnątrzoponowym i podczas stosowania dawek większych niż zwykle zalecane. Zahamowanie czynności oddechowej może wymagać interwencji lekarza. W związku z opóźnionym działaniem morfiny na OUN, zbyt szybkie podanie dożylne może spowodować wystąpienie objawów przedawkowania. Duże dawki morfiny mogą powodować pobudzenie OUN. Małe dawki morfiny nie mają dużego wpływu na układ sercowo-naczyniowy, duże natomiast mogą działać pobudzająco. Jest to związane z pobudzeniem aktywności układu współczulnego i zwiększeniem stężenia katecholamin we krwi. Często po podaniu zewnątrzoponowym lub podpajęczynówkowym pojedynczej dawki morfiny może wystąpić świąd, nie tylko w miejscu wstrzyknięcia. Świąd może zostać zniesiony przez dożylne podawanie małej dawki naloksonu (0,2 mg). Mogą wystąpić reakcje związane z wydzielaniem histaminy: pokrzywka, bąbel pokrzywkowy i (lub) miejscowe podrażnienia tkanek. Zatrzymanie moczu występuje często i może utrzymywać się przez 10 do 20 h po pojedynczym zewnątrzoponowym i podpajęczynówkowym podaniu preparatu i jest działaniem niepożądanym, którego można się spodziewać przede wszystkim u mężczyzn (u kobiet występuje rzadziej). Również często odnotowywano w literaturze występowanie zatrzymania moczu podczas kilku dni hospitalizacji z powodu rozpoczęcia ciągłego podawania morfiny podpajęczynówkowo lub zewnątrzoponowo. U pacjentów, u których wystąpi zatrzymanie moczu należy zastosować leczenie z użyciem leków cholinomimetycznych i (lub) cewnikowanie pęcherza moczowego. Zatrzymanie moczu może zostać zniesione przez dożylne podawanie małej dawki naloksonu (0,2 mg). Stosowanie opioidowych leków przeciwbólowych może prowadzić do rozwoju fizycznego i (lub) psychicznego uzależnienia bądź tolerancji. Wystąpienie zespołu abstynencyjnego może zostać przyspieszone, jeśli nagle zaprzestanie się podawania leku opioidowego lub antagonistów receptorów opioidowych, a czasami może do niego dojść między kolejnymi dawkami. U niektórych pacjentów podczas leczenia może rozwinąć się tolerancja na morfinę, dlatego może być konieczne podawanie coraz większych dawek dla uzyskania tego samego działania przeciwbólowego. Mogą wystąpić zaburzenia ośrodka termoregulacji. Wielokrotne stosowanie leku może prowadzić do uzależnienia od leku, nawet stosowanego w dawkach terapeutycznych. Ryzyko uzależnienia od leku może się różnić w zależności od czynników ryzyka występujących u danego pacjenta, dawki i czasu trwania leczenia opioidami.

Pozostałe informacje

Morfina zaburza sprawność psychofizyczną - podczas stosowania leku nie należy prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn.