Aricept - baza leków

Wskazania

Leczenie objawowe łagodnej do średnio ciężkiej postaci otępienia w chorobie Alzheimera.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na substancję czynną, pochodne piperydyny lub na którąkolwiek substancję pomocniczą.

Dawkowanie

Doustnie. Dorośli (w tym pacjenci w podeszłym wieku): dawka początkowa wynosi 5 mg raz na dobę. Podawanie dawki 5 mg na dobę należy kontynuować przez co najmniej 1 mies., co pozwoli na kliniczną ocenę skuteczności leczenia i osiągnięcie stanu stacjonarnego stężenia chlorowodorku donepezylu. Po ocenie klinicznej leczenia przez miesiąc dawką 5 mg na dobę, dawkę leku można zwiększyć do 10 mg raz na dobę. Maksymalna zalecana dawka dobowa wynosi 10 mg. Dawki powyżej 10 mg/dobę nie były oceniane w badaniach klinicznych. Leczenie powinno być prowadzone przez lekarza mającego doświadczenie w rozpoznawaniu i leczeniu otępienia w chorobie Alzheimera. Rozpoznanie powinno być dokonane zgodnie z zatwierdzonymi wytycznymi (np. kryteria rozpoznawania otępienia wg DSM V, ICD 10). Leczenie donepezylem należy podejmować tylko wówczas, gdy możliwa jest regularna kontrola przyjmowania leku przez pacjenta. Leczenie podtrzymujące należy kontynuować tak długo, dopóki utrzymuje się korzystne działanie. Należy regularnie przeprowadzać ocenę korzyści terapeutycznych ze stosowania donepezylu. W przypadku ustania korzystnego działania, należy rozważyć przerwanie leczenia. Nie jest możliwe przewidzenie indywidualnej reakcji pacjenta na terapię. Po przerwaniu leczenia obserwowano stopniowe zmniejszanie się korzystnych skutków leczenia donepezylem. Szczególne grupy pacjentów. U pacjentów z niewydolnością nerek można stosować podobny schemat dawkowania, jak w przypadku pacjentów z prawidłową czynnością nerek. U pacjentów z łagodną i umiarkowaną niewydolnością wątroby zwiększenie dawki powinno odbywać się zgodnie z indywidualną tolerancją pacjenta. Brak danych dotyczących stosowania preparatu u pacjentów z ciężką niewydolnością wątroby. Lek nie jest zalecany do stosowania u dzieci i młodzieży poniżej 18 lat. Sposób podania. Tabletki należy przyjmować wieczorem, tuż przed snem. Jeśli u pacjenta występują zaburzenia snu, w tym nietypowe sny, koszmary senne lub bezsenność, można rozważyć przyjmowanie leku rano.

Skład

1 tabl. powl. zawiera 5 mg lub 10 mg chlorowodorku donepezylu. Preparat zawiera laktozę.

Działanie

Wybiórczy i odwracalny inhibitor acetylocholinoesterazy - głównego enzymu rozkładającego acetylocholinę w mózgu. W badaniach klinicznych u pacjentów z chorobą Alzheimera podawanie pojedynczych dawek dobowych chlorowodorku donepezylu, wynoszących 5 mg lub 10 mg, powodowało w stanie stacjonarnym zahamowanie aktywności acetylocholinesterazy (mierzonej w błonach erytrocytów) o 63,6% oraz o 77,3%, jeśli pomiaru dokonywano po podaniu dawki. Wykazano, że hamowanie aktywności acetylocholinesterazy (AChE) w krwinkach czerwonych przez chlorowodorek donepezylu koreluje ze zmianami wyników w skali ADAS-Cog – czułej skali badającej wybrane przejawy zdolności poznawczych. Nie badano wpływu leku na zmiany neuropatologiczne, nie można więc przypisywać mu żadnego wpływu na postęp choroby. W badaniach klinicznych potwierdzono, że lek w sposób statystycznie istotny i zależny od dawki zwiększa odsetek pacjentów, u których doszło do poprawy zdolności poznawczych, ogólnego funkcjonowania oraz funkcjonowania w życiu społecznym i rodzinnym lub możliwości samodzielnego funkcjonowania (terapia co najmniej 6-cio miesięczna).  Maksymalne stężenie leku w osoczu występuje 3-4 h po podaniu. Końcowy T_0,5 wynosi ok. 70 h. Stan stacjonarny osiągany jest w ciągu 3 tyg. po rozpoczęciu leczenia. Pokarm nie wpływa na wchłanianie. Lek wiąże się z białkami osocza w 95%. Chlorowodorek donepezylu jest wydalany zarówno w niezmienionej postaci z moczem, jak również metabolizowany przez układ cytochromu P450 do licznych metabolitów, z których nie wszystkie zostały zidentyfikowane. Lek wydalany jest z moczem (w około 57%) i kałem (w około 14,5%).

Interakcje

Chlorowodorek donepezylu ani żaden z jego metabolitów nie hamuje metabolizmu teofiliny, warfaryny, cymetydyny ani digoksyny u ludzi. Jednoczesne podawanie digoksyny lub cymetydyny nie ma wpływu na metabolizm donepezylu. W badaniach in vitro wykazano, że w metabolizmie donepezylu uczestniczą izoenzymy cytochromu P450  3A4 i, w mniejszym stopniu, 2D6. W badaniach in vitro, wykazano, że ketokonazol i chinidyna, będące inhibitorami odpowiednio CYP3A4 i 2D6, hamują metabolizm donepezylu. Dlatego te i inne inhibitory CYP3A4, takie jak itrakonazol i erytromycyna, oraz inhibitory CYP2D6, takie jak fluoksetyna, mogą hamować metabolizm donepezylu. W badaniu prowadzonym z udziałem zdrowych ochotników, ketokonazol zwiększał średnie stężenia donepezylu o około 30%. Induktory enzymów, jak np. ryfampicyna, fenytoina, karbamazepina i alkohol zmniejszają stężenie donepezylu. Ponieważ nie jest znany stopień działania hamującego ani indukującego, należy zachować ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu tych leków z donepezylem. Chlorowodorek donepezylu może zaburzać działanie leków o działaniu antycholinergicznym. Może wystąpić synergizm działania przy jednoczesnym stosowaniu  sukcynylocholiny, innych leków hamujących przewodnictwo nerwowo-mięśniowe lub agonistów cholinergicznych, lub leków beta-adrenergiczne wpływających na układ przewodzący serca. Po podaniu donepezylu zgłaszano przypadki wydłużenia odstępu QTc i torsade de pointes. Należy zachować ostrożność, gdy donepezyl jest stosowany w skojarzeniu z innymi lekami, o których wiadomo, że wydłużają odstęp QTc i może być wymagane monitorowanie kliniczne (EKG). Przykłady obejmują: leki przeciwartytmiczne klasy IA (np. chinidyna), leki przeciwarytmiczne klasy III (np. amodaron, sotalol), niektóre leki przeciwdepresyjne (np. cytalopram, escytalopram, amitryptylina), inne leki przeciwpsychotyczne (np. pochodne fenotiazyny, sertyndol, pimozyd, zyprazydon), niektóre antybiotyki (np. klarytromycyna, erytromycyna, lewofloksacyna, moksyfloksacyna).

Środki ostrożności

Nie przeprowadzono badań dotyczących stosowania donepezylu u pacjentów z ciężką postacią otępienia w chorobie Alzheimera,  innymi rodzajami otępienia ani  innymi rodzajami zaburzeń pamięci (np. pogorszenie funkcji poznawczych związanymi z wiekiem). Donepezyl może nasilać działanie leków zwiotczających mięśnie, będących pochodnymi sukcynylocholiny, stosowanych w trakcie znieczulenia ogólnego do zwiotczenia mięśni. Ze względu na swoje działanie farmakologiczne, inhibitory cholinesterazy mogą wywierać działanie wagotoniczne na częstość akcji serca (np. bradykardia). Może być to szczególnie istotne u pacjentów z zespołem chorego węzła zatokowego lub z zaburzeniami przewodnictwa nadkomorowego, takimi jak blok zatokowo-przedsionkowy lub przedsionkowo-komorowy. Zgłaszano przypadki omdleń i napadów drgawek. Podczas badania pacjentów należy wziąć pod uwagę możliwość wystąpienia bloku serca lub zahamowania zatokowego. Po wprowadzeniu leku do obrotu zgłaszano przypadki wydłużenia odstępu QTc i torsade de pointes. Zaleca się ostrożność u pacjentów z wydłużeniem odstępu QTc w wywiadzie lub w wywiadzie rodzinnym, u pacjentów leczonych lekami wpływającymi na odstęp QTc lub u pacjentów z istniejącą wcześniej chorobą serca (np. niewyrównaną niewydolnością serca, niedawno przebytym zawałem mięśnia sercowego, bradyarytmiami) lub zaburzeniami elektrolitowymi (hipokaliemią, hipomagnezemią); może być wymagane monitorowanie kliniczne (EKG). U pacjentów ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia wrzodów trawiennych, np. z chorobą wrzodową w wywiadzie lub przyjmujących jednocześnie NLPZ, należy monitorować w kierunku objawów choroby wrzodowej. W badaniach klinicznych z zastosowaniem donepezylu nie stwierdzono jednak zwiększenia częstości zapadania na chorobę wrzodową lub krwawienia z przewodu pokarmowego w porównaniu z placebo. Cholinomimetyki mogą powodować niedrożność ujścia pęcherza moczowego, ale w badaniach klinicznych z zastosowaniem donepezylu nie zaobserwowano takiego działania. Uważa się, że cholinomimetyki mogą przyczyniać się do uogólnionych napadów drgawkowych. Występowanie drgawek może być jednak również objawem choroby Alzheimera. Cholinomimetyki mogą nasilać lub wywoływać objawy pozapiramidowe. Podczas stosowania donepezylu bardzo rzadko zgłaszano przypadki ZZN (złośliwy zespół neuroleptyczny), szczególnie u pacjentów przyjmujących jednocześnie leki przeciwpsychotyczne. ZZN jest stanem potencjalnego zagrożenia życia, charakteryzującym się takimi objawami jak hipertermia, sztywność mięśni, niestabilność autonomicznego układu nerwowego, zaburzenia świadomości oraz zwiększenie aktywności fosfokinazy kreatynowej w surowicy; dodatkowe objawy mogą obejmować mioglobinurię (rabdomioliza) i ostrą niewydolność nerek. Jeśli u pacjenta wystąpią objawy podmiotowe i przedmiotowe wskazujące na ZZN lub wysoka gorączka o niewyjaśnionej przyczynie bez innych klinicznych objawów ZZN, należy przerwać leczenie. Z uwagi na działanie cholinomimetyczne inhibitorów cholinesterazy należy zachować ostrożność podczas ich stosowania u pacjentów z astmą lub obturacyjną chorobą płuc w wywiadzie. Nie należy podawać donepezylu jednocześnie z innymi inhibitorami acetylocholinesterazy, agonistami lub antagonistami układu cholinergicznego. Brak danych dotyczących stosowania leku u pacjentów z ciężką niewydolnością wątroby. Śmiertelność w badaniach klinicznych u pacjentów z otępieniem naczyniopochodnym: współczynnik umieralności z trzech badań był większy w grupie pacjentów stosujących chlorowodorek donepezylu (1,7%) niż w grupie placebo (1,1%). Różnica ta nie była jednak znamienna statystycznie. Analiza wszystkich ciężkich zdarzeń naczyniopochodnych, w tym także zakończonych zgonem, nie wykazała różnicy w częstości ich występowania w grupie przyjmującej chlorowodorek donepezylu w porównaniu z grupą placebo. Lek zawiera laktozę - nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy typu Lapp lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy.

Ciąża i laktacja

Brak danych dotyczących stosowania donepezylu u kobiet w ciąży. Badania prowadzone na zwierzętach nie wykazały działania teratogennego, ale wykazały toksyczność okołoporodową i we wczesnym okresie po narodzinach wśród osesków. Zagrożenie dla człowieka nie jest znane. Stosowanie leku podczas ciąży jest przeciwwskazane, jeśli nie jest to bezwzględnie konieczne. Donepezyl przenika do mleka u szczurów. Brak danych dotyczących przenikania leku do ludzkiego mleka, nie prowadzono również badań z udziałem karmiących kobiet. Kobiety przyjmujące donepezyl nie powinny karmić piersią.

Działania niepożądane

Bardzo często: biegunka, nudności, ból głowy. Często: przeziębienie, anoreksja, halucynacje, pobudzenie, agresywne zachowanie, nietypowe sny, koszmary senne, omdlenia, zawroty głowy, bezsenność, wymioty, zaburzenia żołądkowe, wysypka, świąd, kurcze mięśni, nietrzymanie moczu, zmęczenie, bóle, wypadki, w tym przewracanie się. Niezbyt często: drgawki, bradykardia, krwotok żołądkowo-jelitowy, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, nadmierne wydzielanie śliny, niewielkie zwiększenie aktywności mięśniowej CK we krwi. Rzadko: objawy pozapiramidowe, blok zatokowo-przedsionkowy, blok przedsionkowo-komorowy, zaburzenia czynności wątroby (w tym zapalenie wątroby). Bardzo rzadko: złośliwy zespół neuroleptyczny, rabdomioliza. Częstość nieznana: zwiększone libido, hiperseksualność, kamptokormia (pleurothotonus, objaw krzywej wieży w Pizie), polimorficzny częstoskurcz komorowy, w tym częstoskurcz torsade de pointes, wydłużenie odstępu QT w zapisie EKG. U pacjentów badanych w kierunku omdleń lub napadów padaczkowych należy wziąć pod uwagę możliwość bloku serca lub zahamowania zatokowego. Halucynacje, nietypowe sny, koszmary senne, pobudzenie oraz zachowanie agresywne ustępowały po zmniejszeniu dawki lub przerwaniu leczenia. W przypadku niewyjaśnionego zaburzenia czynności wątroby należy rozważyć odstawienie leku. Rabdomioliza występowała niezależnie od złośliwego zespołu neuroleptycznego oraz była związana czasowo z rozpoczęciem leczenia donepezylem lub zwiększeniem jego dawki.

Pozostałe informacje

Lek wywiera niewielki lub umiarkowany wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu. Otępienie w chorobie Alzheimera może zaburzać zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Ponadto chlorowodorek donepezylu może wywołać uczucie zmęczenia, zawroty głowy i kurcze mięśni, zwłaszcza na początku leczenia lub po zwiększeniu dawki. Możliwość prowadzenia pojazdów lub obsługiwania maszyn przez pacjentów z chorobą Alzheimera przyjmujących donepezyl powinna być rutynowo oceniana przez lekarza prowadzącego.