Klimicin - baza leków

Wskazania

Ciężkie zakażenia wywołane przez bakterie wrażliwe na klindamycynę: zakażenia układu oddechowego wywołane przez bakterie beztlenowe, Streptococcus pneumoniae i inne paciorkowce, Staphylococcus aureus; zakażenia skóry i tkanek miękkich wywołane przez Streptococcus pyogenes, Staphylococcus aureus i bakterie beztlenowe; zakażenia kości i stawów wywołane przez Staphylococcus aureus; posocznica wywołana przez Staphylococcus aureus; zakażenia w obrębie jamy brzusznej wywołane przez bakterie beztlenowe; zakażenia żeńskich narządów płciowych wywołane przez bakterie beztlenowe. Zastosowanie klindamycyny w postaci dożylnej jest wskazane w przypadku ciężkiego przebiegu choroby. U chorych z posocznicą zaleca się rozpoczynanie leczenia od dożylnego podania klindamycyny. Klindamycynę należy stosować wyłącznie w leczeniu ciężkich zakażeń bakteryjnych. Planując zastosowanie klindamycyny lekarz powinien wziąć pod uwagę rodzaj zakażenia oraz rozważyć ryzyko biegunki. Notowano bowiem przypadki zapalenia okrężnicy występującego nawet 2 lub 3 tyg. po podaniu leku. Należy uwzględnić oficjalne wytyczne dotyczące właściwego stosowania leków przeciwbakteryjnych.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Nadwrażliwość na linkomycynę (ze względu na możliwość alergicznej reakcji krzyżowej). Stosowanie u noworodków, zwłaszcza wcześniaków (ze względu na zawartość alkoholu benzylowego).

Dawkowanie

Domięśniowo lub dożylnie. Dorośli i młodzież od 16 lat. Ciężkie zakażenia: 600-1200 mg na dobę w 2, 3 lub 4 dawkach podzielonych. Bardzo ciężkie zakażenia: 1200-2700mg na dobę w 2, 3 lub 4 dawkach podzielonych. Zakażenia zagrażające życiu: dawkę dobową klindamycyny podawanej dożylnie można zwiększyć do 4800 mg. Nie należy podawać w pojedynczej dawce więcej niż 600 mg domięśniowo i 1200 mg dożylnie (w infuzji). Dzieci (od 1 miesiąca do 16 lat): 20-40 mg/kg mc./dobę w 3 lub 4 dawkach podzielonych. Maksymalna dawka dobowa wynosi 40 mg/kg mc. W zakażeniach wywołanych przez paciorkowce β-hemolizujące antybiotyk należy podawać przez co najmniej 10 dni w celu zminimalizowania możliwości wystąpienia późnych powikłań, np. gorączki reumatycznej i zapalenia kłębuszków nerkowych. Szczególne grupy pacjentów. U osób w podeszłym wieku modyfikacja dawki nie jest konieczna. U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek modyfikacja dawki nie jest konieczna, z wyjątkiem pacjentów z ciężką niewydolnością nerek, u których stosuje się połowę zwykle zalecanej dawki. U pacjentów poddawanych hemodializie, dializie otrzewnowej lub hemofiltracji modyfikacja dawki nie jest konieczna. U pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby dawkę należy dostosować do stężenia klindamycyny w surowicy. Sposób podania. Lek należy podawać domięśniowo lub w powolnej infuzji dożylnej. Roztwór klindamycyny do podania dożylnego należy rozcieńczyć odpowiednim rozcieńczalnikiem i podawać w infuzji trwającej co najmniej 10-60 min. Nie należy podawać klindamycyny nierozcieńczonej w szybkim wstrzyknięciu dożylnym (bolus); zbyt szybkie dożylne podanie klindamycyny może powodować komorowe zaburzenie rytmu serca i zatrzymanie krążenia.

Skład

1 ampułka (2 ml) zawiera 300 mg klindamycyny w postaci fosforanu. Preparat zawiera alkohol benzylowy i sód.

Działanie

Antybiotyk linkozamidowy. W zależności od stężenia i rodzaju drobnoustroju działa silnie bakteriostatycznie lub bakteriobójczo. Drobnoustroje wrażliwe na działanie klindamycyny in vitro: ziarenkowce tlenowe Gram-dodatnie: Staphylococcus aureus, S. epidermidis (szczepy wytwarzające penicylinazę i szczepy niewytwarzające penicylinazy; w warunkach in vitro niektóre szczepy pierwotnie oporne na erytromycynę szybko nabywają oporność na klindamycynę), Streptococcus spp. (zwłaszcza S. pneumoniae, S. pyogenes grupa A); pałeczki beztlenowe Gram-ujemne: Bacteroides spp., w tym B. melaninogenicus oraz B. fragilis, Fusobacterium spp.; ziarenkowce beztlenowe i mikroaerofilne Gram-dodatnie: Peptococcus spp., Peptostreptococcus spp. Drobnoustroje zwykle oporne na klindamycynę: Enterococcus spp., pałeczki tlenowe Gram-ujemne. Drobnoustroje, które mogą być wrażliwe lub oporne na klindamycynę: Clostridium difficile, Bacteroides gracilis, Flavobacterium spp. Klindamycyna działa również na pierwotniaki, takie jak Toxoplasma gondii, Plasmodium falciparum, Plasmodium vivax i Babesia spp., a stosowana w skojarzeniu z prymachiną, również na nietypowy grzyb Pneumocystis jiroveci (dawniej P. carinii). Biodostępność klindamycyny jest większa niż 75%. Po podaniu domięśniowym C_max w surowicy osiągane jest w ciągu 2,5-3 h u dorosłych i po 1 h u dzieci. Ok. 60-95 % klindamycyny jest wiązane z białkami osocza. Klindamycyna przenika do wielu tkanek i płynów ustrojowych, gdzie osiąga stężenie terapeutyczne. Wyjątek stanowi OUN, nawet jeśli występuje stan zapalny opon mózgowych lub uszkodzona jest bariera krew-mózg. Stężenie klindamycyny w ślinie i tkance dziąseł jest zbliżone do stężenia w surowicy. Stężenie w wydzielinie z oskrzeli jest również stężeniem terapeutycznym. Stężenie leku w żółci jest 2-3-krotnie większe niż w surowicy. Jeśli przewody żółciowe są niedrożne, antybiotyk nie przenika do żółci, a w ścianie pęcherzyka żółciowego osiąga minimalne stężenie. Klindamycyna przenika do płynu puchlinowego w przypadku zapalenia otrzewnej, a także do tkanek otaczających odleżyny. Dobrze przenika do błony śluzowej żołądka i do soku żołądkowego (gdzie osiąga stężenie 2-krotnie większe niż w surowicy) oraz do kości. Klindamycyna jest metabolizowana w wątrobie do dwóch czynnych metabolitów (sulfotlenek klindamycyny i N-dimetyloklindamycyna) oraz kilku nieczynnych metabolitów. Metabolity są wydalane głównie z żółcią i częściowo w moczu. Ok. 13% dawki doustnej jest wydalane w moczu w postaci aktywnej – częściowo jako klindamycyna i częściowo jako jej czynne metabolity. Tylko 5% aktywnej postaci jest wydalane z kałem. T_0,5 w fazie eliminacji wynosi 2-4 h.

Interakcje

Klindamycyna bezpośrednio wpływa na kurczliwość mięśni i przewodnictwo nerwowo-mięśniowe, w związku z czym może nasilać działanie leków zwiotczających mięśnie, które blokują przewodnictwo nerwowo-mięśniowe (np. eteru, tubokuraryny, halogenków pankuronium). Może to prowadzić do nieoczekiwanych, zagrażających życiu powikłań śródoperacyjnych. Należy zachować ostrożność u pacjentów otrzymujących takie leki. Podczas jednoczesnego stosowania tych leków z klindamycyną może być konieczne zmniejszenie ich dawki. Nie zaleca się jednoczesnego stosowania klindamycyny i makrolidów (np. erytromycyny) lub chloramfenikolu, gdyż leki te mają identyczny mechanizm działania - to samo miejsce wiązania na rybosomie, dlatego in vitro działają antagonistycznie. Inhibitory CYP3A4 i CYP3A5 mogą zmniejszyć klirens klindamycyny, zaś induktory mogą go zwiększyć. Podczas stosowania z silnymi induktorami CYP3A4 (takimi jak ryfampicyna) należy kontrolować, czy klindamycyna nie traci skuteczności. Badania in vitro wskazują, że klindamycyna nie hamuje aktywności CYP1A2, CYP2C9, CYP2C19, CYP2E1, CYP2D6 i tylko w umiarkowanym stopniu hamuje CYP3A4. Z tego względu mało prawdopodobne są istotne klinicznie interakcje między klindamycyną a stosowanymi jednocześnie lekami metabolizowanymi z udziałem wymienionych izoenzymów. Jednoczesne stosowanie leków hamujących perystaltykę zwiększa ryzyko rzekomobłoniastego zapalenia jelita grubego, ponieważ może nasilać wchłanianie toksyn uwalnianych przez Clostridium difficile. Klindamycyna i gentamycyna działają synergicznie wobec wielu szczepów Enterobacteriaceae i Pseudomonas aeruginosa. Klindamycyna wykazuje również synergiczne działanie z prymachiną wobec Pneumocystis (jiroveci) (wcześniej carinii). Stwierdzono synergiczne działanie trowafloksacyny i klindamycyny oraz lewofloksacyny i klindamycyny wobec bakterii beztlenowych. Drobnoustroje oporne na linkomycynę wykazują również oporność na klindamycynę (tzw. oporność krzyżowa). U pacjentów otrzymujących klindamycynę razem z antagonistą witaminy K (tj. warfaryna, acenokumarol i fluindion) notowano zwiększenie wartości wskaźników krzepnięcia (PT, INR) i (lub) czasu krwawienia. U pacjentów leczonych antagonistami witaminy K należy często kontrolować parametry krzepnięcia.

Środki ostrożności

W razie wystąpienia reakcji nadwrażliwości lub ciężkiej reakcji skórnej podawanie klindamycyny należy przerwać i zastosować odpowiednie leczenie. Niezbyt często notowano przypadki ostrego uszkodzenia nerek, w tym ostrej niewydolności nerek. W związku z tym u leczonych przez dłuższy czas pacjentów z występującą już niewydolnością nerek lub jednocześnie przyjmujących leki nefrotoksyczne zaleca się kontrolowanie czynności nerek. Podczas długotrwałego leczenia należy wykonywać okresowe badania krwi oraz kontrolować czynność wątroby i nerek. Długotrwałe lub powtarzane stosowanie klindamycyny może prowadzić do nadkażeń lub do nadmiernego rozwoju opornych bakterii lub drożdżaków. Należy zachować ostrożność podczas stosowania klindamycyny u pacjentów z chorobami przewodu pokarmowego (takimi jak celiakia, uchyłkowatość jelit, choroba Leśniowskiego-Crohna), zwłaszcza u pacjentów z chorobami żołądka i jelit w wywiadzie (tj. przebyte zapalenie jelita grubego), ze względu na możliwość zwiększonego wchłaniania klindamycyny. U pacjentów, u których stosowanie antybiotyku wywołało biegunkę należy brać pod uwagę możliwość wystąpienia biegunki związanej z nadmiernym wzrostem Clostridium difficile (CDAD). CDAD może postępować do zapalenia jelita grubego, w tym do rzekomobłoniastego zapalenia jelita grubego o nasileniu od lekkiego do zagrażającego życiu. W razie potwierdzenia lub podejrzewania poantybiotykowej biegunki lub poantybiotykowego zapalenia jelita grubego, lek przeciwbakteryjny (w tym klindamycynę) należy odstawić i natychmiast wdrożyć odpowiednie leczenie. Rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego w łagodnej postaci może ustąpić samoistnie, ale w większości wypadków wymaga ono podawania metronidazolu lub wankomycyny. W celu związania toksyn wytwarzanych przez Clostridium difficile można stosować kolestyraminę lub kolestypol, przy czym nie należy ich podawać jednocześnie z wankomycyną. Nie należy podawać leków hamujących perystaltykę jelit. Klindamycyny nie stosuje się w leczeniu zapalenia opon mózgowych, gdyż słabo przenika do płynu mózgowo-rdzeniowego. Klindamycynę można na ogół stosować u pacjentów z nadwrażliwością na penicylinę, gdyż ze względu na różnice w budowie cząsteczkowej obu leków wystąpienie reakcji alergicznej na klindamycynę jest u tych pacjentów mało prawdopodobne. Istnieją jednak pojedyncze doniesienia o występowaniu reakcji anafilaktycznych po zastosowaniu klindamycyny u osób ze stwierdzoną nadwrażliwością na penicylinę. Zaleca się więc zachowanie ostrożności podczas podawania klindamycyny pacjentom uczulonym na penicylinę. Zmniejszenie dawki leku konieczne jest u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek. U pacjentów z chorobami wątroby zaleca się zachowanie ostrożności i okresowe kontrolowanie aktywności enzymów wątrobowych. Klindamycynę należy stosować ostrożnie u pacjentów ze stwierdzonymi zaburzeniami przewodnictwa nerwowo-mięśniowego (miastenia, choroba Parkinsona). Lek zawiera 18 mg alkoholu benzylowego w każdej ampułce. Jeżeli lek podaje się zgodnie z zaleceniami, zawartość alkoholu benzylowego w maksymalnej dawce dobowej stosowanej u dorosłych w bardzo ciężkich zakażeniach (2700 mg) wynosi do 162 mg, w maksymalnej dawce dobowej stosowanej u dorosłych w zakażeniach zagrażających życiu (4800 mg) wynosi do 288 mg, a w maksymalnej dawce dobowej stosowanej u dzieci (40 mg/kg mc.) wynosi 2,4 mg/kg mc. Alkohol benzylowy może powodować reakcje alergiczne. Nie podawać małym dzieciom (w wieku poniżej 3 lat) dłużej niż przez tydzień bez zalecenia lekarza lub farmaceuty (zwiększone ryzyko u małych dzieci z powodu kumulacji). Kobiety w ciąży lub karmiące piersią powinny skontaktować się z lekarzem przed zastosowaniem leku, gdyż duża ilość alkoholu benzylowego może gromadzić się w ich organizmie i powodować działania niepożądane (tzw. kwasicę metaboliczną). Duże objętości alkoholu benzylowego należy podawać z ostrożnością i tylko w razie konieczności, zwłaszcza u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby z powodu ryzyka kumulacji toksyczności (kwasica metaboliczna). Lek zawiera 15,1 mg sodu na ampułkę, co odpowiada 0,75% zalecanej przez WHO maksymalnej 2 g dobowej dawki sodu u osób dorosłych. Jeżeli preparat jest stosowany zgodnie z zaleceniami, w maksymalnej dawce dobowej stosowanej u dorosłych w bardzo ciężkich zakażeniach (2700 mg) znajduje się do 135,9 mg sodu, co odpowiada 6,8% zalecanej przez WHO maksymalnej 2 g dobowej dawki sodu u osób dorosłych, w maksymalnej dawce dobowej stosowanej u dorosłych w zakażeniach zagrażających życiu (4800 mg) znajduje się do 242 mg sodu co odpowiada 12,1% zalecanej przez WHO maksymalnej 2 g dobowej dawki sodu u osób dorosłych, a w maksymalnej dawce dobowej stosowanej u dzieci znajduje się 2 mg/kg mc. sodu. Zawartość sodu w preparacie należy uwzględnić u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub kontrolującymi zawartość sodu w diecie. Lek może być rozcieńczany. Zawartość sodu pochodzącego z rozcieńczalnika powinna być brana pod uwagę w obliczaniu całkowitej zawartości sodu w przygotowanym rozcieńczeniu preparatu. W celu uzyskania dokładnej informacji dotyczącej zawartości sodu w roztworze wykorzystanym do rozcieńczenia leku, należy zapoznać się z ulotką dla pacjenta stosowanego rozcieńczalnika.

Ciąża i laktacja

Klindamycynę można stosować u kobiet w ciąży tylko w razie zdecydowanej konieczności. Klindamycyna przenika przez łożysko i do płodu. Po podaniu wielokrotnych dawek stężenie antybiotyku w płynie owodniowym stanowiło ok. 30% stężenia we krwi matki. Alkohol benzylowy może przenikać przez łożysko. W badaniach klinicznych z udziałem kobiet w ciąży ogólne podanie klindamycyny w II i III trymestrze ciąży nie wiązało się ze zwiększeniem częstości wad wrodzonych. Nie ma danych z odpowiednich i dobrze kontrolowanych badań u kobiet w I trymestrze ciąży. Klindamycyna podana doustnie lub pozajelitowo przenika do mleka kobiecego, osiągając w mleku stężenie od 0,7 do 3,8 μg/ml. Ze względu na możliwość wystąpienia u niemowlęcia karmionego piersią uczuleń, biegunki, nadkażenia błon śluzowych drożdżakami, a także ciężkich działań niepożądanych, podczas leczenia klindamycyną nie należy karmić piersią. Badania płodności na szczurach nie wykazały, aby podawana doustnie klindamycyna wpływała na ich płodność lub zdolność kojarzenia się.

Działania niepożądane

Często: rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego, zakrzepowe zapalenie żył, luźne stolce, zapalenie przełyku i błony śluzowej jamy ustnej, wysypka plamkowo-grudkowa, zapalenie żyły w miejscu podania, nieprawidłowe wyniki badań czynności wątroby. Niezbyt często: przemijający wpływ na liczbę krwinek (w wyniku działania toksycznego lub reakcji alergicznej) mogący objawiać się w postaci granulocytopenii, zaburzenia smaku, działanie hamujace przewodnictwo nerwowo-mięśniowe, zatrzymanie krążenia oraz oddechu, niedociśnienie tętnicze, biegunka, nudności, rumień wielopostaciowy, świąd, pokrzywka, ból i (lub) ropień w miejscu podania, ból. Rzadko: obrzęk (Quinckiego, obrzęk stawów). Bardzo rzadko: wstrząs anafilaktyczny, ciężkie, ostre reakcje nadwrażliwości. Częstość nieznana: zakażenie pochwy, zapalenie jelita grubego wywołane przez Clostridium difficile, agranulocytoza, leukopenia, neutropenia, małopłytkowość, eozynofilia, reakcje rzekomoanafilaktyczne, reakcja anafilaktyczna, zawroty głowy, senność ból głowy, ból brzucha, wymioty, żółtaczka, toksyczna nekroliza naskórka (zespół Lyella), zespół Stevensa-Johnsona, osutka polekowa z eozynofilią i objawami układowymi (DRESS), ostra uogólniona osutka krostkowa (AGEP), obrzęk naczynioruchowy, złuszczające zapalenie skóry, pęcherzowe zapalenie skóry, wysypka odropodobna, ostre uszkodzenie nerek, podrażnienie w miejscu podania. Długotrwałe leczenie może prowadzić do nadkażeń wywołanych przez oporne drobnoustroje, najczęściej grzyby.

Pozostałe informacje

Klindamycyna nie wpływa lub wywiera nieistotny wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.