Klabax - baza leków

Wskazania

Leczenie zakażeń wywołanych przez drobnoustroje wrażliwe na klarytromycynę, u dzieci w wieku powyżej 6 mies. i młodzieży do 12 rż.: zakażenia dolnych dróg oddechowych (np. zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc); zakażenia górnych dróg oddechowych (np. zapalenie gardła, zapalenie zatok); zakażenia skóry i tkanki podskórnej (np. zapalenie mieszków włosowych, zapalenie tkanki łącznej, róża); ostre zapalenie ucha środkowego. Należy przestrzegać oficjalnych wytycznych dotyczących właściwego stosowania środków przeciwbakteryjnych.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na antybiotyki makrolidowe lub pozostałe składniki preparatu. Nie stosować u pacjentów leczonych jednocześnie alkaloidami sporyszu, np. ergotaminą lub dihydroergotaminą (ryzyko wystąpienia objawów toksyczności sporyszu), midazolamem p.o., astemizolem, cyzaprydem, pimozydem i terfenadyną (ryzyko wydłużenia odstępu QT oraz arytmii, w tym częstoskurczu komorowego, migotania komór oraz zaburzeń typu torsade de pointes) oraz tikagrelorem, ranolazyną, kolchicyną lub lomitapidem. Pacjenci, u których występowało wydłużenie odstępu QT (wrodzone lub nabyte potwierdzone wydłużenie odstępu QT) lub arytmia komorowa, w tym torsade de pointes. Nie należy stosować jednocześnie z inhibitorami reduktazy HMG-CoA (statyny), które są metabolizowane głównie przez CYP3A4 (lowastatyną lub symwastatyną), z uwagi na zwiększone ryzyko wystąpienia miopatii, w tym rabdomiolizy. Pacjenci z zaburzeniami elektrolitowymi (hipokaliemią lub hipomagnezemią), ze względu na ryzyko wydłużenia odstępu QT. Nie należy stosować u pacjentów z ciężką niewydolnością wątroby i zaburzeniem czynności nerek.

Dawkowanie

Doustnie. Dzieci i młodzież (>6 mż. do 12 rż.): 7,5 mg/kg mc. 2 razy na dobę, w ciężkich zakażeniach do 500 mg 2 razy na dobę; zwykle czas leczenia wynosi 5-10 dni. Dzieci o mc. 8-11 kg (1-2 lata): 62,5 mg 2 razy na dobę; mc. 12-19 kg (3-6 lat): 125 mg 2 razy na dobę; mc. 20-29 kg (7-9 lat): 187,5 mg 2 razy na dobę; mc. 30-40 kg (10-12 lat): 250 mg 2 razy na dobę. U dzieci <8 kg dawkę należy ustalać na podstawie masy ciała (ok. 7,5 mg/kg mc. 2 razy na dobę). U dzieci w przedziałach wiekowych 1-2 lata i 7-9 lat, w celu uniknięcia potrzeby odmierzania jednej czwartej łyżeczki zawiesiny 250 mg/5 ml, zaleca stosowanie zawiesiny o mocy 125 mg/5 ml. Badania kliniczne u dzieci w wieku od 6 mies. do 12 lat przeprowadzono z użyciem klarytromycyny w postaci zawiesiny doustnej, dlatego w tej grupie wiekowej należy stosować zawiesinę. Szczególne grupy pacjentów. Klarytromycyny nie należy podawać dzieciom z ciężką niewydolnością wątroby lub nerek. Należy zachować ostrożność, podając klarytromycynę dzieciom z niewydolnością nerek lub wątroby o mniejszym nasileniu: u dzieci z CCr <30 ml/min/1,73 m² dawkę należy zmniejszyć o połowę, tzn. do 7,5 mg na dobę, u tych pacjentów leczenie nie powinno trwać dłużej niż 14 dni. Sposób podania. Zawiesina może być podawana z posiłkami lub na czczo, a także z mlekiem. Preparat należy podawać 2 razy na dobę, co 12 h. Ze względu na gorzki smak zawiesiny, należy wypić sok lub wodę tuż po przyjęciu leku.

Skład

5 ml sporządzonej zawiesiny zawiera 125 mg lub 250 mg klarytromycyny (oraz aspartam i odpowiednio 2928,5 mg lub 2508 mg sacharozy).

Działanie

Antybiotyk makrolidowy. Klarytromycyna zazwyczaj działa in vitro na następujące organizmy - bakterie Gram-dodatnie: Staphylococcus aureus (wrażliwe na metycylinę), Streptococcus pyogenes (paciorkowce β-hemolizujące grupy A), paciorkowce α-hemolizujące (grupy viridans), Streptococcus pneumoniae, Streptococcus agalactiae, Listeria monocytogenes; bakterie Gram-ujemne: Haemophilus influenzae, Haemophilus parainfluenzae, Moraxella catarrhalis, Neisseria gonorrhoeae, Legionella pneumophila, Bordetella pertussis, Helicobacter pylori, Campylobacter jejuni oraz Mycoplasma pneumoniae, Ureaplasma urealyticum, Chlamydia trachomatis, Mycobacterium avium, Mycobacterium leprae, Mycobacterium kansasii, Mycobacterium chelonae, Mycobacterium fortuitum, Mycobacterium intrazellulare, Chlamydia pneumoniae i bakterie beztlenowe: wrażliwe na makrolidy Bacteroides fragilis, Clostridium perfringens, Peptococcus species, Peptostreptococcus species i Propionibacterium acnes. Klarytromycyna ma działanie bakteriobójcze wobec kilku szczepów bakteryjnych: Haemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae, Streptococcus pyogenes, Streptococcus agalactiae, Moraxella catarrhalis, Neisseria gonorrhoeae i Campylobacter spp. Gatunki, u których może występować nabyta oporność: Staphylococcus aureus (oporne na metycylinę). Drobnoustroje oporne: Escherichia coli, Klebsiella spp. i Pseudomonas aeruginosa. Bakterie oporne na klarytromycynę mogą wykazywać oporność krzyżową z pozostałymi antybiotykami makrolidowymi oraz linkomycyną i klindamycyną. Gronkowce oporne na metycylinę i oksacylinę (MRSA) oraz oporne na penicylinę Streptococcus pneumoniae są oporne na wszystkie obecnie dostępne antybiotyki β-laktamowe i makrolidowe, takie jak klarytromycyna. Klarytromycyna szybko i dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego. Mikrobiologicznie aktywny metabolit 14-hydroksyklarytromycyna, powstaje wskutek efektu pierwszego przejścia. Pokarm nie ma wpływu na dostępność biologiczną. Pokarm nieznacznie opóźnia wchłanianie klarytromycyny oraz tworzenie się metabolitu 14-hydroksylowego. Wiąże się z białkami osocza w 80%. W migdałkach i płucach klarytromycyna osiąga wyższe stężenia niż we krwi. Klarytromycyna przenika również do płynu w uchu środkowym w stężeniach przewyższających stężenia w surowicy. Stan stacjonarny osiągany jest w ciągu 2 dni od podania. Głównym metabolitem w moczu jest 14–hydroksyklarytromycyna, stanowiąca 10-15% dawki. Większość pozostałej dawki jest wydalana z kałem, głównie z żółcią. W kale występuje 5-10% leku macierzystego.

Interakcje

U pacjentów otrzymujących jednocześnie klarytromycynę i cyzapryd, pimozyd, astemizol lub terfenadynę obserwowano wydłużenie odstępu QT, arytmię serca, w tym częstoskurcz komorowy, migotanie komór oraz zaburzenia typu torsade de pointes - jednoczesne stosowanie jest przeciwwskazane. Skojarzone stosowanie klarytromycyny z ergotaminą lub dihydroergotaminą powodowało ostre zatrucie alkaloidami sporyszu, charakteryzujące się skurczem naczyń oraz niedokrwieniem kończyn i innych tkanek, w tym OUN - jednoczesne stosowanie klarytromycyny i alkaloidów sporyszu jest przeciwwskazane. Podczas stosowania midazolamu w postaci doustnej równocześnie z klarytromycyną w postaci tabl. (500 mg 2 razy na dobę), AUC midazolamu zwiększyło się 7-krotnie - jednoczesne podawanie midazolamu w postaci doustnej i klarytromycyny jest przeciwwskazane. Jednoczesne stosowanie klarytromycyny z lowastatyną lub symwastatyną jest przeciwwskazane, ponieważ statyny te są w dużej mierze metabolizowane przez CYP3A4. Jednoczesne leczenie klarytromycyną zwiększa ich stężenie w osoczu, przez co wzrasta ryzyko miopatii, w tym rabdomiolizy. Zgłaszano przypadki rabdomiolizy u pacjentów przyjmujących klarytromycynę równocześnie z tymi statynami. Jeśli nie można uniknąć leczenia klarytromycyną, należy w tym czasie zaprzestać stosowania lowastatyny lub symwastatyny. Należy zachować ostrożność przepisując klarytromycynę ze statynami. Jeśli nie można uniknąć równoczesnego stosowania klarytromycyny ze statynami, zaleca się przepisanie najniższej zarejestrowanej dawki statyny. Można rozważyć zastosowanie statyny niezależnej od metabolizmu CYP3A (np. fluwastatyny). Pacjentów należy obserwować w kierunku przedmiotowych i podmiotowych objawów miopatii. Podawanie klarytromycyny równocześnie z lomitapidem jest przeciwwskazane ze względu na ryzyko znacznego zwiększenia aktywności aminotransferaz. Induktory enzymu CYP3A4 (np. ryfampicyna, fenytoina, karbamazepina, fenobarbital, ziele dziurawca) mogą pobudzać metabolizm klarytromycyny. Może to spowodować, że stężenie klarytromycyny będzie poniżej stężenia terapeutycznego i doprowadzić do zmniejszenia jej skuteczności. Ponadto, konieczne może być kontrolowanie stężenia induktora CYP3A4 w osoczu, ponieważ może ono być zwiększone z powodu hamującego wpływu klarytromycyny na CYP3A4 (należy sprawdzać informacje o podawanym induktorze CYP3A4). Jednoczesne stosowanie ryfabutyny i klarytromycyny spowodowało odpowiednio zwiększenie i zmniejszenie stężenia w surowicy, a w efekcie zwiększenie ryzyka zapalenia błony naczyniowej oka. Silne induktory metabolizmu cytochromu P450, takie jak efawirenz, newirapina, ryfampicyna, ryfabutyna i ryfapentyna mogą przyspieszać metabolizm klarytromycyny tym samym, zmniejszając stężenie klarytromycyny w osoczu, jednocześnie zwiększając stężenie 14-OH-klarytromycyny, metabolitu, który jest również czynny mikrobiologicznie. Ponieważ aktywność klarytromycyny i 14-OH-klarytromycyny jest różna w stosunku do różnych bakterii, zamierzony skutek terapeutyczny mógłby zostać zaburzony w trakcie jednoczesnego podawania klarytromycyny i induktorów enzymu. Etrawiryna zmniejszała wpływ klarytromycyny na organizm, jednak stężenie czynnego metabolitu, 14-OH-klarytromycyny było zwiększone. Ponieważ 14-OH-klarytromycyna wykazuje słabsze działanie na kompleks Mycobacterium avium (MAC), może zmienić się całkowite działanie leku na ten patogen. Z tego powodu w leczeniu zakażenia wywołanego przez MAC należy rozważyć zastosowanie innego leku. Jednoczesne podawanie flukonazolu w dawce 200 mg na dobę oraz klarytromycyny w dawce 500 mg na dobę prowadziło do zwiększenia średniego C_min i AUC odpowiednio o 33% i 18%. Stężenia czynnego metabolitu 14-OH-klarytromycyny w stanie stacjonarnym nie uległy znaczącej zmianie podczas jednoczesnego stosowania flukonazolu. Nie ma konieczności dostosowania dawki klarytromycyny. Badanie farmakokinetyczne wykazało, że jednoczesne stosowanie rytonawiru w dawce 200 mg co 8 h i klarytromycyny w dawce 500 mg co 12 h prowadziło do znacznego zahamowania metabolizmu klarytromycyny. Przy jednoczesnym stosowaniu rytonawiru C_max klarytromycyny wzrosło o 31%, C_min wzrosło o 182% a AUC wzrosło o 77%. Tworzenie czynnego metabolitu 14-OH-klarytromycyny było prawie całkowicie zahamowane. Z uwagi na duże okno terapeutyczne klarytromycyny nie jest konieczne zmniejszenie dawki u pacjentów z prawidłową czynnością nerek. U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek należy jednak rozważyć zastosowanie następującej zmiany dawkowania: u pacjentów z CCr 30-60 ml/min, dawkę klarytromycyny należy zmniejszyć o 50%, u pacjentów z CCr <30 ml/min dawkę należy zmniejszyć o 75%. Nie należy podawać więcej niż 1g klarytromycyny na dobę w skojarzeniu z rytonawirem. Podobne dostosowanie dawki należy wziąć pod uwagę u pacjentów z obniżoną czynnością nerek, gdy rytonawir jest stosowany jako środek nasilający właściwości farmakokinetyczne z innymi inhibitorami proteazy HIV, w tym atazanawiremu i sakwinawirem. Jednoczesne podawanie klarytromycyny z lekiem metabolizowanym głównie przez CYP3A może wiązać się ze zwiększeniem stężenia leku, co może zwiększyć lub wydłużyć zarówno jego działanie terapeutyczne, jak i występowanie działań niepożądanych. Klarytromycynę należy ostrożnie stosować u pacjentów otrzymujących inne leki będące substratami enzymu CYP3A, w szczególności jeżeli substrat CYP3A charakteryzuje się wąskim marginesem bezpieczeństwa (np. karbamazepina) i (lub) substrat jest w dużym stopniu metabolizowany przez ten enzym. Należy wziąć pod uwagę dostosowanie dawki oraz gdy jest to możliwe ściśle kontrolować stężenia w osoczu leków metabolizowanych głównie przez CYP3A. Następujące leki lub grupy leków są metabolizowane przez ten sam izoenzym CYP3A: alprazolam, astemizol, karbamazepina, cylostazol, cyzapryd, cyklosporyna, dyzopiramid, alkaloidy sporyszu, lowastatyna, metyloprednizolon, midazolam, omeprazol, doustne leki przeciwzakrzepowe (np. warfaryna, rywaroksaban, apiksaban), atypowe leki przeciwpsychotyczne (np. kwetiapina), pimozyd, chinidyna, ryfabutyna, syldenafil, symwastatyna, syrolimus, takrolimus, terfenadyna, triazolam, winblastyna i inne. Do leków wchodzących w interakcje o podobnych mechanizmach przy udziale innych izoenzymów układu cytochromu P450 zalicza się fenytoinę, teofilinę i walproinian. Donoszono o przypadkach zaburzeń typu torsade de pointes występujących przy jednoczesnym stosowaniu klarytromycyny i chinidyny lub dyzopiramidu. W trakcie jednoczesnego podawania tych leków należy monitorować zapis EKG w kierunku wydłużenia odstępu QT. Podczas leczenia klarytromycyną należy kontrolować stężenia chinidyny i dyzopiramidu w surowicy. Zgłaszano przypadki hipoglikemii podczas jednoczesnego podawania klarytromycyny i dyzopiramidu, podczas skojarzonego podawania tych leków należy kontrolować stężenia glukozy we krwi. Podczas jednoczesnego stosowania leków przeciwcukrzycowych, takich jak nateglinid i repaglinid, może dojść do zahamowania CYP3A przez klarytromycynę, co może powodować hipoglikemię; zaleca się staranne kontrolowanie stężeń glukozy. Klarytromycynę (500 mg co 8 h) podawano w skojarzeniu z omeprazolem (40 mg na dobę) zdrowym dorosłym ochotnikom. Przy jednoczesnym stosowaniu klarytromycyny stężenia omeprazolu w osoczu w stanie stacjonarnym wzrosły (C_max, AUC_0-24 i T_0,5 wzrosły odpowiednio o 30%, 89% i 34%). Średnia wartość pH w żołądku w ciągu 24 h wynosiła 5,2 przy podawaniu samego omeprazolu i 5,7, gdy omeprazol podawany był w skojarzeniu z klarytromycyną. Syldenafil, tadalafil i wardenafil (inhibitory fosfodiesterazy) są co najmniej częściowo metabolizowane przez CYP3A. Skojarzone podawanie z klarytromycyną może prowadzić do zwiększenia ekspozycji na inhibitor fosfodiesterazy. Należy wziąć pod uwagę zmniejszenie dawki tych leków, gdy są podawane w skojarzeniu z klarytromycyną. Odnotowano umiarkowany, ale znaczący statystycznie wzrost stężenia teofiliny lub karbamazepiny we krwi, gdy którykolwiek z tych leków podawany był jednocześnie z klarytromycyną; należy rozważyć zmniejszenie dawki. Metabolizm tolterodyny odbywa się głównie przy udziale izoenzymu 2D6 cytochromu P450. Jednak u części populacji pozbawionej CYP2D6, metabolizm odbywa się przy udziale CYP3A. U tej części populacji, zahamowanie CYP3A prowadzi do znacząco wyższego stężenia tolterodyny w surowicy - konieczne może być zmniejszenie dawki tolterodyny w obecności inhibitorów CYP3A. Jednoczesne podawanie midazolamu dożylnie z klarytromycyną (tabletki 500 mg 2 razy na dobę) zwiększyło AUC midazolamu 2,7-krotnie. Jeśli midazolam podaje się dożylnie w skojarzeniu z klarytromycyną, należy dokładnie kontrolować pacjenta w celu dostosowania dawki. Podawanie midazolamu na błonę śluzową jamy ustnej, które może spowodować ominięcie metabolizmu pierwszego przejścia, będzie raczej prowadzić do podobnej interakcji jak po podaniu dożylnym midazolamu niż jak po podaniu doustnym. Należy zastosować te same środki ostrożności w stosunku do innych benzodiazepin metabolizowanych przez CYP3A4, w tym do triazolamu i alprazolamu. Istnieje małe prawdopodobieństwo wystąpienia interakcji o znaczeniu klinicznym z klarytromycyną w przypadku innych benzodiazepin, które nie są metabolizowane przez CYP3A (temazepam, nitrazepam, lorazepam). Podczas jednoczesnego stosowania klarytromycyny i triazolamu, odnotowano przypadki interakcji leków i wpływu na OUN (np. senność i splątanie); zaleca się kontrolowanie pacjenta w kierunku wzrostu nasilenia działania farmakologicznego na OUN. Dabigatran, doustny lek przeciwzakrzepowy o działaniu bezpośrednim (DOAC), jest substratem białka transportującego pompy lekowej, P-gp (glikoproteina P). Rywaroksaban i apiksaban są metabolizowane przez cytochrom CYP3A4 i także stanowią substraty P-gp. Należy zachować ostrożność podczas jednoczesnego stosowania klarytromycyny i tych leków, szczególnie u pacjentów z grupy wysokiego ryzyka wystąpienia krwawienia. Należy zachować ostrożność podczas stosowania klarytromycyny u pacjentów przyjmujących leki, o których wiadomo, że wydłużają odstęp QT mogący powodować zaburzenia rytmu serca np. hydroksychlorochina i chlorochina. Kolchicyna jest substratem zarówno dla CYP3A, jak i dla glikoproteiny P (Pgp). Klarytromycyna jest inhibitorem CYP3A i Pgp. Podczas jednoczesnego podawania klarytromycyny i kolchicyny może wystąpić zwiększone narażenie na kolchicynę. Digoksyna jest substratem dla glikoproteiny P (Pgp). Jeśli klarytromycyna i digoksyna podawane są jednocześnie, zahamowanie Pgp przez klarytromycynę może prowadzić do zwiększonego narażenia na digoksynę. U niektórych pacjentów stwierdzono kliniczne objawy pokrywające się z objawami toksyczności digoksyny, w tym potencjalnie śmiertelne arytmie. Podczas jednoczesnego stosowania tych leków należy kontrolować stężenie digoksyny w surowicy. Jednoczesne doustne stosowanie klarytromycyny w tabletkach i zydowudyny u dorosłych pacjentów zakażonych wirusem HIV może doprowadzić do zmniejszenia stężenia zydowudyny w stanie stacjonarnym. Ponieważ klarytromycyna zaburza wchłanianie jednocześnie podawanej doustnie zydowudyny, interakcji tej można w dużym stopniu uniknąć ustalając dawki tak, aby pomiędzy przyjmowaniem leków następowały 4 h przerwy. Nie odnotowano takiej interakcji u pacjentów pediatrycznych zakażonych wirusem HIV, otrzymujących klarytromycynę w postaci zawiesiny z zydowudyną lub dideoksyinozyną. Prawdopodobieństwo wystąpienia tej reakcji jest małe, gdy klarytromycyna jest podawana i.v. Istnieją doniesienia dotyczące interakcji inhibitorów CYP3A, w tym klarytromycyny, z lekami o których wiadomo, że nie są metabolizowane przez CYP3A (np. fenytoina i walproinian). Zaleca się kontrolowanie stężeń tych leków w surowicy, jeżeli są podawane jednocześnie z klarytromycyną, odnotowano przypadki ich zwiększonego stężenia w surowicy. Zarówno klarytromycyna jak i atazanawir są substratami i inhibitorami CYP3A. Jednoczesne stosowanie klarytromycyny (500 mg 2 razy na dobę) z atazanawirem (400 mg raz na dobę) prowadziło do 2-krotnego wzrostu narażenia na klarytromycynę oraz 70% spadku narażenia na 14-OH-klarytromycynę, przy 28% wzroście AUC atazanawiru. Z uwagi na duże okno terapeutyczne klarytromycyny, u pacjentów z prawidłową czynnością nerek nie ma potrzeby zmniejszenia dawki. U pacjentów z umiarkowanymi zaburzeniami czynności nerek (CCr 30-60 ml/min) dawkę klarytromycyny należy zmniejszyć o 50%. U pacjentów z CCr <30 ml/min dawkę klarytromycyny należy zmniejszyć o 75%, stosując odpowiednią postać klarytromycyny. Dawek klarytromycyny przekraczających 1000 mg na dobę nie należy podawać w skojarzeniu z inhibitorami proteazy. Zaleca się zachować ostrożność podczas skojarzonego podawania klarytromycyny i antagonistów kanału wapniowego metabolizowanych przez CYP3A4 (np. werapamil, amlodypina, diltiazem) ze względu na ryzyko hipotensji. Stężenia klarytromycyny i antagonistów kanału wapniowego w osoczu mogą się zwiększać. U pacjentów przyjmujących jednocześnie klarytromycynę i werapamil obserwowano hipotensję, bradyarytmię i kwasicę mleczanową. Klarytromycyna może zwiększać stężenie itrakonazolu w osoczu, jak i itrakonazol może zwiększać stężenie klarytromycyny w osoczu. Pacjentów przyjmujących jednocześnie itrakonazol i klarytromycynę należy ściśle obserwować w kierunku występowania objawów zwiększonego lub wydłużonego działania farmakologicznego. Sakwinawir jest substratem oraz inhibitorem CYP3A. Podczas podawania zdrowym ochotnikom jednocześnie klarytromycyny (500 mg 2 razy na dobę) i sakwinawiru (kaps. miękkie, 1200 mg 3 razy na dobę) w stanie stacjonarnym wartości AUC i C_max sakwinawiru były o 177% i 187% większe niż wtedy, gdy podawano wyłącznie sakwinawir. Wartości AUC i C_max klarytromycyny były w przybliżeniu o 40% większe od obserwowanych, gdy podawano wyłącznie klarytromycynę. Nie jest konieczne dostosowanie dawki, gdy obydwa leki są podawane w badanych dawkach oraz postaciach farmaceutycznych przez ograniczony czas. Z badań wynika, że interakcje leków występujące podczas stosowania kapsułek miękkich i twardych, mogą się różnić. Interakcje leków obserwowane podczas badań, w których stosowano wyłącznie sakwinawir mogą różnić się od interakcji występujących podczas leczenia sakwinawirem z rytonawirem. Gdy sakwinawir podawany jest w skojarzeniu z rytonawirem, należy brać pod uwagę możliwy wpływ rytonawiru na klarytromycynę. Pacjentki, które przyjmują doustne środki antykoncepcyjne należy ostrzec, że jeżeli wystąpią biegunka, wymioty lub krwawienie międzymiesiączkowe, istnieje ryzko, że antykoncepcja będzie nieskuteczna.

Środki ostrożności

Należy zachować ostrożność w przypadku stosowania klarytromycyny u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby (klarytromycyna jest metabolizowana głównie w wątrobie) oraz u pacjentów z umiarkowaną do ciężkiej niewydolnością nerek. Zanotowano przypadki niewydolności wątroby zakończone zgonem. Niektórzy pacjenci mogli cierpieć na choroby wątroby przed rozpoczęciem leczenia lub mogli przyjmować inne leki mające toksyczne działanie na wątrobę. Pacjentów należy poinstruować, aby zaprzestali terapii i skontaktowali się z lekarzem, jeżeli wystąpią u nich objawy choroby wątroby. Zastosowanie antybiotyków, takich jak klarytromycyna w leczeniu zakażenia H. pylori może powodować powstanie szczepów antybiotykoopornych. W przypadku stwierdzenia nadkażenia należy wprowadzić odpowiednie leczenie. Należy zachować ostrożność z uwagi na możliwość wystąpienia oporności krzyżowej między klarytromycyną i innymi antybiotykami makrolidowymi, a także między klindamycyną i linkomycyną (należy zachować ostrożność przepisując tym pacjentom klarytromycynę). Odnotowano przypadki rzekomobłoniastego zapalenia okrężnicy. Nasilenie biegunki wywołanej przez Clostridium difficile (CDAD) może wahać się od łagodnej biegunki do zapalenia okrężnicy zakończonego zgonem. CDAD należy wziąć pod uwagę u wszystkich pacjentów, u których po zastosowaniu antybiotyku wystąpiła biegunka. Konieczne jest przeprowadzenie starannego wywiadu, ponieważ występowanie CDAD odnotowano po ponad dwóch miesiącach po podawaniu antybiotyków. Dlatego też należy rozważyć zaprzestanie stosowania klarytromycyny bez względu na wskazanie, w jakim została podana. Należy przeprowadzić badanie obecności drobnoustrojów oraz wprowadzić odpowiednie leczenie. Należy unikać stosowania leków hamujących perystaltykę. Należy zachować ostrożność w przypadku jednoczesnego stosowania klarytromycyny z innymi lekami o działaniu ototoksycznym, w szczególności z aminoglikozydami. W okresie leczenia i po jego zakończeniu należy kontrolować czynność przedsionka i słuch. Podczas leczenia makrolidami, w tym klarytromycyną, obserwowano wydłużenie fazy repolaryzacji serca i odstępu QT, niosące ze sobą ryzyko zaburzeń rytmu serca i zaburzeń typu torsade de pointes. W związku z powyższym, ponieważ wymienione poniżej sytuacje mogą zwiększać ryzyko arytmii komorowych (w tym zaburzeń typu torsade de pointes), należy zachować ostrożność, stosując klarytromycynę w niżej opisanych grupach pacjentów: pacjenci z chorobą tętnic wieńcowych, ciężką niewydolnością serca, zaburzeniami przewodzenia serca lub klinicznie istotną bradykardią; nie stosować klarytromycyny u pacjentów z hipokaliemią; pacjenci przyjmujący równocześnie inne leki wydłużające odstęp QT; jednoczesne podawanie klarytromycyny z astemizolem, cyzaprydem, pimozydem lub z terfenadyną jest przeciwwskazane; nie stosować u pacjentów z wrodzonym lub udokumentowanym nabytym wydłużeniem odstępu QT ani u pacjentów z arytmią komorową w wywiadzie. Wyniki badań oceniających ryzyko działania niepożądanego makrolidów na układ sercowo-naczyniowy są zmienne. W niektórych badaniach obserwacyjnych stwierdzono rzadkie, krótkoterminowe ryzyko zaburzeń rytmu serca, zawału mięśnia sercowego lub zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych, związane ze stosowaniem makrolidów, w tym klarytromycyny. Przepisując klarytromycynę, należy brać pod uwagę zarówno te obserwacje, jak i korzyści terapeutyczne z zastosowania leku. Jednoczesne stosowanie klarytromycyny z lowastatyną lub symwastatyną jest przeciwwskazane. Należy zachować ostrożność, przepisując klarytromycynę z innymi statynami. U pacjentów przyjmujących jednocześnie klarytromycynę i statyny odnotowano przypadki rabdomiolizy. Pacjentów należy obserwować pod kątem występowania objawów podmiotowych i przedmiotowych miopatii. Jeśli nie można uniknąć jednoczesnego zastosowania klarytromycyny i statyn, zaleca się przepisywanie najniższej zarejestrowanej dawki statyny. Można rozważyć zastosowanie statyny niezależnej od metabolizmu CYP3A (np. fluwastatyny). Jednoczesne stosowanie klarytromycyny i doustnych leków przeciwcukrzycowych (takich jak sulfonylomoczniki) i (lub) insuliny może prowadzić do ciężkiej hipoglikemii; zaleca się staranne kontrolowanie stężenia glukozy. Istnieje ryzyko ciężkiego krwotoku oraz znacznego wzrostu wartości INR i wydłużenia czasu protrombinowego, gdy klarytromycyna jest podawana w skojarzeniu z warfaryną. Należy często kontrolować wartość INR i czas protrombinowy u pacjentów, którzy otrzymują jednocześnie klarytromycynę i doustne leki przeciwzakrzepowe. Należy zachować ostrożność podczas jednoczesnego stosowania klarytromycyny i doustnych leków przeciwzakrzepowych o działaniu bezpośrednim, takich jak dabigatran, rywaroksaban i apiksaban, szczególnie u pacjentów z grupy wysokiego ryzyka wystąpienia krwawienia. W rejonach o wysokim współczynniku występowania oporności na erytromycynę A szczególnie ważne jest wzięcie pod uwagę rozwoju modelu wrażliwości na klarytromycynę (klarytromycyna jest półsyntetyczną pochodną erytromycyny A). Z uwagi na pojawiającą się oporność Streptococcus pneumoniae na antybiotyki makrolidowe, ważne jest, aby przepisując klarytromycynę w przypadku pozaszpitalnego zapalenia płuc przeprowadzić badanie wrażliwości. W przypadku pacjentów ze szpitalnym zapaleniem płuc, klarytromycynę należy stosować w skojarzeniu z dodatkowymi, odpowiednimi antybiotykami. Klarytromycyna nie jest lekiem pierwszego wyboru w zapaleniu gardła. Jest jedynie wymagana, szczególnie w zakażeniu paciorkowcami, w nadwrażliwości na penicylinę lub gdy penicylina jest przeciwwskazana z innych przyczyn. Zakażenia skóry i tkanki podskórnej o nasileniu łagodnym do umiarkowanego powodują najczęściej Staphylococcus aureus i Streptococcus pyogenes, oba z nich mogą być oporne na antybiotyki makrolidowe. Dlatego też ważne jest, aby przeprowadzić badanie wrażliwości. Antybiotyki makrolidowe mają znaczenie jedynie w niektórych zakażeniach skóry i tkanki podskórnej, w tym w zakażeniach wywołanych przez Corynebacterium minutissimum, w trądziku pospolitym i róży oraz w sytuacjach, gdy nie można zastosować leczenia penicyliną. Jeżeli wystąpią ciężkie, ostre reakcje nadwrażliwości, np. anafilaksja, ciężkie skórne działania niepożądane (SCAR) [np. ostra uogólniona osutka krostkowa (AGEP), zespół Stevensa-Johnsona, toksyczne martwicze oddzielanie się naskórka i wysypka polekowa z eozynofilią i objawami ogólnymi (DRESS)], należy niezwłocznie przerwać podawanie klarytromycyny i natychmiast wdrożyć odpowiednie leczenie. Należy zachować ostrożność podczas skojarzonego podawania klarytromycyny z lekami indukującymi enzym CYP3A4. Odnotowano przypadki toksyczności kolchicyny stosowanej w skojarzeniu z klarytromycyną, w szczególności u pacjentów w podeszłym wieku, przy czym niektóre z nich wystąpiły u pacjentów z niewydolnością nerek. U niektórych z tych pacjentów odnotowano zgon. Jednoczesne podawanie klarytromycyny i kolchicyny jest przeciwwskazane. Należy zachować ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu klarytromycyny i triazolobenzodiazepin, w tym triazolamu. Zawiesiny zawierają 20 mg aspartamu (E951) na 5 ml, będącego źródłem fenyloalaniny, dlatego u pacjentów z fenyloketonurią należy zachować ostrożność. Pacjenci z rzadkimi, dziedzicznymi schorzeniami, takimi jak nietolerancja fruktozy, zespół nieprawidłowego wchłaniania glukozy-galaktozy lub niedobór sacharozy-izomaltazy nie powinni przyjmować tego leku. Podczas leczenia pacjentów z cukrzycą, należy wziąć pod uwagę zawartość sacharozy.

Ciąża i laktacja

Nie ustalono bezpieczeństwa stosowania klarytromycyny w ciąży i w okresie karmienia piersią. W oparciu o wyniki badań przeprowadzone na zwierzętach oraz doświadczenie ze stosowania u ludzi, nie można wykluczyć negatywnego wpływu na rozwój embrionalny i zarodkowy, dlatego też w czasie ciąży nie zaleca się stosowania klarytromycyny bez uprzedniego starannego rozważenia korzyści i ryzyka. W niektórych badaniach obserwacyjnych oceniających narażenie na klarytromycynę podczas I i II trymestru stwierdzono zwiększone ryzyko poronienia w porównaniu do niestosowania antybiotyków lub stosowania innych antybiotyków w tym samym okresie. Dostępne badania epidemiologiczne dotyczące ryzyka poważnych wad wrodzonych podczas stosowania makrolidów, w tym klarytromycyny, w okresie ciąży dają sprzeczne wyniki. Klarytromycyna i jej aktywny metabolit przenika w małych ilościach do mleka matki. Szacuje się, że niemowlę karmione wyłącznie piersią otrzymałoby około 1,7% dawki klarytromycyny dostosowanej do masy ciała matki.

Działania niepożądane

Często: bezsenność, zaburzenia smaku, ból głowy, wypaczenie smaku, biegunka, wymioty, niestrawność, nudności, ból brzucha, nieprawidłowe wyniki badań czynności wątroby, wysypka, nadmierna potliwość. Niezbyt często: kandydoza, zakażenie, zakażenie pochwy, leukopenia, trombocytemia, nadwrażliwość, jadłowstręt, zmniejszenie łaknienia, lęk, nerwowość, zawroty głowy, senność, drżenie, zawroty głowy pochodzenia błędnikowego, zaburzenia słuchu, szumy uszne, wydłużenie odstępu QT w EKG, kołatanie serca, zapalenie błony śluzowej żołądka, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, zapalenie języka, zaparcia, suchość błony śluzowej jamy ustnej, odbijanie się, wzdęcia z oddawaniem gazów, zwiększenie AlAT i AspAT, świąd, pokrzywka, wysypka plamisto-grudkowa, skurcze mięśni, gorączka, astenia. Częstość nieznana: rzekomobłoniaste zapalenie okrężnicy, róża, agranulocytoza, trombocytopenia, reakcje anafilaktyczne, obrzęk naczynioruchowy, zaburzenia psychotyczne, stany splątania, depersonalizacja, depresja, dezorientacja, omamy, nietypowe sny, mania, drgawki, utrata odczuwania smaku, omamy węchowe, utrata odczuwania zapachów, parestezje, głuchota, zaburzenia typu torsade de pointes, częstoskurcz komorowy, migotanie komór, krwotok, ostre zapalenie trzustki, przebarwienia języka, przebarwienia zębów, niewydolność wątroby, żółtaczka miąższowa, zespół Stevensa-Johnsona, toksyczne martwicze oddzielanie się naskórka, wysypka polekowa z eozynofilią i objawami układowymi (DRESS), trądzik, ostra uogólniona osutka krostkowa (AGEP), miopatia, niewydolność nerek, śródmiąższowe zapalenie nerek, wzrost wartości międzynarodowego współczynnika znormalizowanego, wydłużenie czasu protrombinowego, nieprawidłowe zabarwienie moczu. Ponadto wyłącznie po podaniu klarytromycyny w postaci do wstrzykiwań występowały - zapalenie żył w miejscu wstrzyknięcia (bardzo często), rozszerzenie naczyń, ból lub zapalenie w miejscu wstrzyknięcia (często), zapalenie tkanki łącznej, reakcja rzekomoanafilaktyczna, utrata świadomości, dyskineza, zatrzymanie akcji serca, migotanie przedsionków, skurcze przedwczesne serca, astma, zator płuc, zapalenie przełyku, pęcherzowe zapalenie skóry, sztywność mięśniowo-szkieletowa, zwiększenie stężenia mocznika i kreatyniny we krwi, nieprawidłowy współczynnik albuminowo-globulinowy (niezbyt często); wyłącznie po podaniu klarytromycyny w postaci tabl. o przedłużonym uwalnianiu występowały - zapalenie błony śluzowej żołądka i jelit, krwawienie z nosa, choroba refluksowa przełyku, ból odbytu, ból mięśni (niezbyt często), rabdomioliza (częstość nieznana); wyłącznie po podaniu klarytromycyny w tabletek o natychmiastowym uwalnianiu występowały: neutropenia, eozynofilia, wzdęcia brzucha, cholestaza, zapalenie wątroby, zwiększenie aktywności GGT, złe samopoczucie, ból w klatce piersiowej, dreszcze, zmęczenie, zwiększenie aktywności ALP, zwiększenie aktywności LDH (niezbyt często). W niektórych doniesieniach o wystąpieniu rabdomiolizy klarytromycynę podawano w skojarzeniu ze statynami, fibratami, kolchicyną lub allopurynolem. Po wprowadzeniu leku do obrotu odnotowano interakcje między lekami oraz wpływ na OUN (np. senność i splątanie) przy jednoczesnym stosowaniu klarytromycyny i triazolamu. U dzieci należy się spodziewać, że częstość, rodzaj oraz nasilenie działań niepożądanych będą takie same jak u pacjentów dorosłych. U dorosłych pacjentów z obniżoną odpornością otrzymujących dawki dobowe 1 g i 2 g najczęstszymi działaniami niepożądanymi były: nudności, wymioty, zaburzenia smaku, ból brzucha, biegunka, wysypka, wzdęcia z oddawaniem gazów, ból głowy, zaparcia, zaburzenia słuchu, wzrost aktywności transaminazy kwasu szczawiooctowego (SGOT) i transaminazy kwasu pirogronowego w surowicy (SGPT). Ponadto, rzadko występowała duszność, bezsenność i suchość w ustach. Częstość występowania była porównywalna u pacjentów otrzymujących 1 g i 2 g, ale u pacjentów otrzymujących dobową dawkę klarytromycyny 4 g działania niepożądane występowały ok. 3-4 razy częściej. U pacjentów z obniżoną odpornością ocena badań laboratoryjnych odbywała się na podstawie analizy wartości znacznie wykraczających poza prawidłowe dla danego testu. Na podstawie tych kryteriów, u ok. 2-3% pacjentów, którzy otrzymywali 1 g lub 2 g klarytromycyny na dobę wystąpiła znacznie zwiększona aktywność SGOT i SGPT oraz nietypowo mała liczba białych krwinek i płytek krwi. U mniejszego odsetka pacjentów w obu grupach wystąpiło zwiększenie stężenia azotu mocznikowego we krwi. Nieznacznie częstsze występowanie nietypowych wartości wszystkich parametrów, oprócz białych krwinek, odnotowano u pacjentów otrzymujących 4 g na dobę.

Pozostałe informacje

Przed prowadzeniem pojazdów lub obsługą maszyn należy wziąć pod uwagę możliwość wystąpienia zawrotów głowy, w tym pochodzenia błędnikowego, splątania i dezorientacji.