Nowe terapie w leczeniu szpiczaka z wysokim ryzykiem cytogenetycznym

Przeżycie pacjentów ze szpiczakiem plazmocytowym (ang. multiple myeloma – MM) poprawiło się znacznie w ostatnich kilkunastu latach dzięki wprowadzeniu do terapii nowych leków, takich jak inhibitory proteasomu czy leki immunomodulujące. Pomimo tego MM pozostaje nieuleczalną chorobą o bardzo heterogennym przebiegu i zróżnicowanym rokowaniu.

Przeżycie pacjentów ze szpiczakiem plazmocytowym (ang. multiple myeloma – MM) znacznie się poprawiło w ostatniej dekadzie dzięki wprowadzeniu do terapii nowych leków, takich jak inhibitory proteasomu czy leki immunomodulujące . Pomimo tego MM pozostaje chorobą o bardzo heterogennym przebiegu i zróżnicowanym rokowaniu. Jest grupa pacjentów, których przeżycie przekracza 10 lat, a równocześnie wielu chorych nie osiąga nigdy dobrej odpowiedzi na leczenie i żyje krócej niż 3 lata. Do tradycyjnych czynników rokowniczych pozwalających przewidzieć przebieg choroby należy międzynarodowy system prognostyczny ISS (ang. International Staging System), oparty na stężeniu w surowicy beta-2-mikroglobuliny i albuminy . Obecnie uważa się jednak, że najważniejsze czynniki prognostyczne to zmiany cytogenetyczne i molekularne wykrywane w monoklonalnych plazmocytach. Poniżej przedstawiono definicję wysokiego ryzyka cytogenetycznego w MM oraz wypływ nowych terapii na rokowanie i wyniki leczenia u chorych tej grupy.

Określenie ryzyka cytogenetycznego u chorych z MM może mieć bardzo istotne znaczenie prognostyczne oraz predykcyjne w wyborze strategii terapeutycznej, pomimo braku leków celowanych. Do zmian cytogenetycznych, które mają niekwestionowany negatywny wpływ na wyniki leczenia, należą del(17p), t(4;14), t(14;16) i zgodnie z ostatnimi zaleceniami IMWG powinny być one rutynowo badane u chorych z MM, mimo że zalecenia NCCN (ang. National Comprehensive Cancer Network) i ESMO (ang. European Society of Medical Oncology), uznające te zaburzenia jako czynniki złego rokowania, nie proponują odrębnych zaleceń terapeutycznych dla grupy chorych dużego ryzyka cytogenetycznego. Do leków, które pozwalają na przynajmniej częściowe przezwyciężenie niekorzystnego wpływu rokowniczego opisanych zmian, należą przede wszystkim PI, zwłaszcza iksazomib. Jest on jedynym lekiem, którego dodanie do podstawowego schematu Rd wiązało się ze znamienną statystycznie poprawą przeżycia wolnego od progresji u chorych z wysokim ryzykiem cytogenetycznym. Spośród IMiDs częściowo korzystny wpływ na wyniki leczenia pacjentów z wysokim ryzykiem cytogenetycznym może mieć pomalidomid, natomiast niecelowe wydaje się stosowanie talidomidu, zwłaszcza w leczeniu przedłużonym. Obiecujące wyniki uzyskano również po zastosowaniu takich leków, jak daratumumab, elotuzumab czy panobinostat, wymagają one jednak dalszego udokumentowania w badaniach klinicznych.